Upadłość a zwolnienia pracowników
Z dniem ogłoszenia upadłości dłużnik traci prawo zarządu. Wszelkie czynności związane z masą upadłości wykonywane są przez syndyka, w tym czynności związane z wykonywaniem funkcji pracodawcy. Syndyk z dniem ogłoszenia upadłości przejmuje obowiązki i uprawnienia pracodawcy wynikające z Kodeksu pracy oraz innych przepisów dotyczących praw i obowiązków pracodawcy i pracowników (Uchwała SN z dnia 24 marca 1994 r., sygn. akt: I PZP 5/95, oraz wyrok SN z dnia 18 czerwca 2002 r. sygn. akt: I PKN 171/01).
Skutkiem ogłoszenia upadłości jest przede wszystkim możliwość skrócenia okresu wypowiedzenia. Syndyk jako pracodawca posiada uprawienie do wcześniejszego rozwiązania umowy o pracę oraz skrócenia trzymiesięcznego okresu wypowiedzenia, jednakże najwyżej do 1 miesiąca (art. 361 k.p.). Skrócenie okresu wypowiedzenia na podstawie art. 361 k.p. powoduje, że umowa o pracę rozwiązuje się z upływem skróconego okresu, a za późniejszy okres pracownik otrzymuje odszkodowanie. Poza otrzymaniem odszkodowania, zwolniony pracownik nie nabywa jednak prawa do świadczeń, jakie przysługiwałyby mu w związku ze stosunkiem pracy.
Ogłoszenie upadłości skutkuje uchyleniem ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy (art. 39 i 41 k.p.). Syndyk nie ma obowiązku zawiadamiania na piśmie organizacji związkowych o zamiarze wypowiedzenia umowy o pracę pracownikom zatrudnionym na czas nieokreślony (art. 38 k.p.). Brak ochrony przed wypowiedzeniem umowy o pracę dotyczy również kobiet w ciąży (art. 177 §4 k.p.). Kobiecie w ciąży przysługują jednak pewne uprawnienia m.in. termin rozwiązania umowy o pracę uzgadnia się z zakładową organizacją związkową. W sytuacji gdy brak jest ww. organizacji termin rozwiązania umowy o pracę możemy ustalić samodzielnie. Termin ten nie może być krótszy, niż termin zakończenia okresu wypowiedzenia. Ponadto do dnia porodu pracownicy przysługuje zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego na podstawie art. 30 ust. 3 u.ś.p.u.s.
W sytuacji, gdy upadły zatrudnia co najmniej 20 pracowników Syndyk zobowiązany jest do stosowania procedur związanych ze zwolnieniami grupowymi. Jednocześnie wskazać należy, że o zwolnieniach grupowych można mówić, gdy syndyk wypowiada umowę:
- – 10 pracownikom, gdy pracodawca zatrudnia ich mniej niż 100,
- – 10 % pracownikom, gdy pracodawca zatrudnia ich co najmniej 100, ale mniej niż 300,
- – 30 pracownikom, gdy pracodawca zatrudnia ich co najmniej 300 lub więcej.
Syndyk dokonując zwolnień grupowych zobowiązany jest przestrzegać odpowiednich procedur tj. konsultacji z pracownikami, zgłoszenia do urzędu pracy informacji o zwolnieniu grupowym, a także zobowiązany jest do wypłacenia odpraw.
Odprawa wypłacana przez syndyka uzależniona jest od czasu trwania stosunku pracy w przedsiębiorstwie upadłego i może wynosić od miesięcznego do nawet trzymiesięcznego wynagrodzenia (art. 8 ustawy o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników). Odprawa, bądź zaległe wynagrodzenie, w przypadku niewypłacalności pracodawcy, może zostać wypłacone także z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych (FGŚP).
