Po kilkuletnim okresie bardzo korzystnej koniunktury i dynamicznego wzrostu jeszcze przed zaistnieniem nadzwyczajnej sytuacji wywołanej pandemią COVID-19, globalna oraz polska gospodarka zaczęły zwalniać. Coraz bardziej wyraźne sygnały wskazywały na to, że znajdujemy się obecnie w fazie cyklu koniunktury charakteryzującej się spowolnieniem gospodarczym – w Polsce dynamika wzrostu produktu krajowego brutto regularnie malała, zauważalny był spadek zarówno indywidualnej konsumpcji, jak i aktywności branży przemysłowej, natomiast poziom inflacji systematycznie wzrastał. Sytuacja ta została spotęgowana poprzez niestabilność światowej i krajowej gospodarki związaną z pandemią koronawirusa.
Analiza kondycji finansowej
Aktualna, niekorzystna dla przedsiębiorców sytuacja wywołana pandemią COVID-19 doprowadziła do istotnego spowolnienia gospodarczego, a w niektórych branżach wręcz do niemal całkowitego zaprzestania działalności podmiotów gospodarczych. W związku z powyższym niezwykle istotne z punktu widzenia przedsiębiorcy jest bieżące monitorowanie i analiza kondycji finansowej przedsiębiorstwa.
W praktyce gospodarczej można wyróżnić trzy stany, którymi definiuje się kondycję przedsiębiorstw w stosunku do poziomu ich wypłacalności:
- wypłacalność,
- zagrożenie niewypłacalnością
- niewypłacalność.
Stan niewypłacalności
Definicja stanu niewypłacalności została zawarta w art. 11 ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo Upadłościowe (dalej: P.U.). Pojęcie dłużnika niewypłacalnego należy rozumieć przez pryzmat dwóch przesłanek:
- przesłanka płynnościowa (krótkoterminowa) – art 11 ust. 1 P.U., zgodnie, z którą dłużnik niewypłacalny to taki, który utracił zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych;
- przesłanka zadłużeniowa (długoterminowa) – art 11 ust. 2 P.U., zgodnie, z którą dłużnik będący osobą prawną albo jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, której odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, jest niewypłacalny także wtedy, gdy jego zobowiązania pieniężne przekraczają wartość jego majątku, a stan ten utrzymuje się przez okres przekraczający dwadzieścia cztery miesiące.
Wystąpienie stanu niewypłacalności przedsiębiorstwa nie jest sytuacją, która pojawia się nagle i niespodziewanie. Może on wystąpić wskutek zbiegu różnych okoliczności negatywnie wpływających na kondycję finansową przedsiębiorstwa, spowodowanych przez czynniki zarówno zewnętrzne, jak i wewnętrzne. Okoliczności te mogą powodować m.in. zmniejszenie poziomu przychodów operacyjnych, pogorszenie rentowności, wzrost zapotrzebowania na kapitał obrotowy czy wydłużony okres spływu należności.
Stan zagrożenia niewypłacalnością
Stan zagrożenia niewypłacalnością jest związany z ryzykiem, że przedsiębiorstwo w przyszłości może stać się niewypłacalne. Swoistą cechą ryzyka jest brak pewności, że zostanie ono rzeczywiście zrealizowane. Z tego powodu przedsiębiorca za pomocą odpowiednich narzędzi powinien w razie potrzeby uwiarygodnić zagrożenie niewypłacalnością przed sądem i wierzycielami. Definicja stanu zagrożenia niewypłacalnością została sformułowana w ustawie z dnia 15 maja 2015 r. Prawo Restrukturyzacyjne. Zgodnie art. 6 ust. 3: „Przez dłużnika zagrożonego niewypłacalnością należy rozumieć dłużnika, którego sytuacja ekonomiczna wskazuje, że w niedługim czasie może stać się niewypłacalny”.
Ocena kondycji przedsiębiorstwa
Istnieje szereg narzędzi proponowanych przez praktyków, które pozwalają ocenić kondycję finansowo-operacyjno-zasobową przedsiębiorstwa i dostarczają wniosków na temat występowania symptomów zagrożenia stanem niewypłacalności. Najczęściej wskazywane metody to analiza wskaźnikowa i analiza dyskryminacyjna.
Stosowanie w przedsiębiorstwie analizy wskaźnikowej oraz modeli dyskryminacyjnych umożliwia wczesne wykrywanie symptomów prowadzących do wystąpienia przesłanek niewypłacalności, dzięki czemu przedsiębiorstwo może odpowiednio wcześnie wprowadzić odpowiednie środki naprawcze i wyeliminować potencjalne dysfunkcje. Z kolei, jeśli przedsiębiorca przewiduje w najbliższym czasie osiągnięcie stanu niewypłacalności, to ten stan należy określić mianem stanu zagrożenia niewypłacalnością, co powinno wiązać się z podjęciem przez dany podmiot gospodarczy działań o charakterze restrukturyzacyjnym.
Tekst autorstwa ekspertów z CMT Advisory.
Wspieramy przedsiębiorców w opracowaniu wniosków z programu Polityka Nowej Szansy.
