Środki restrukturyzacyjne

Środki restrukturyzacyjne to wszelkie wdrażane przez dłużnika zmiany w funkcjonowaniu jego przedsiębiorstwa, których celem jest poprawa jego sytuacji ekonomicznej. Mogą one mieć charakter jednorazowy, jak i przybrać formę długoterminowych procesów. Ich skuteczność powinna być poddawana bieżącej ocenie.

W postępowaniu restrukturyzacyjnym opis środków restrukturyzacyjnych, a także harmonogram ich wdrażania stanowią element planu restrukturyzacyjnego (wstępna charakterystyka tych środków oraz wstępny harmonogram ich realizacji stanowią już element wstępnego planu restrukturyzacyjnego). Nie ma wątpliwości, że z uwagi na cel postępowań restrukturyzacyjnych są to kluczowe części wspomnianych dokumentów. Dobrze przemyślane i skutecznie wdrożone środki restrukturyzacyjne stanowią niezbędny fundament do odbudowania zaufania wierzycieli, czego finalnym skutkiem ma być poparcie przez nich układu.

Biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę postępowań mających na celu przywrócenie dłużnikowi płynności, można wyróżnić trzy podstawowe obszary zastosowania środków restrukturyzacyjnych:

1. zmiany organizacyjne w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej (w szczególności działalności podstawowej) – środki restrukturyzacyjne zmierzające do optymalizacji prowadzonej działalności obejmują m.in. zmianę profilu działalności, zmianę portfolio oferowanych produktów, zmniejszenie skali działalności, redukcję zatrudnienia, zmianę i spłaszczenie struktury organizacyjnej, outsourcing usług,
2. zmiany w zakresie majątku trwałego dłużnika – środki restrukturyzacyjne mającej na celu reorganizację struktury aktywów obejmują m.in. sprzedaż zbędnych składników majątku (w szczególności niewykorzystywanych w działalności podstawowej), ograniczanie powierzchni wykorzystywanej w działalności podstawowej, ograniczenie przestrzeni biurowej (administracja), zmiana formy prawnej korzystania z majątku (najem, dzierżawa, leasing),
3. zmiany w obszarze finansowania długo- i krótkoterminowego – środki restrukturyzacyjne dążące do optymalizacji struktury finansowania dłużnika obejmują:

• • w perspektywie długoterminowej – zmianę struktury finansowania, w szczególności zwiększenie udziału kapitałów własnych w strukturze pasywów, pozyskanie nowego finansowania rynkowego, ewentualnie uzyskanie pomocy publicznej, w szczególności pomocy publicznej na restrukturyzację (np. udzielanej przez Agencję Rozwoju Przemysłu S.A., w ramach tzw. Polityki Nowej Szansy);
  • w perspektywie krótkoterminowej – optymalizacja zarządzania kapitałem obrotowym netto, negocjacje z kontrahentami w celu wydłużenie okresu rotacji zobowiązań (pozyskanie kredytu kupieckiego i skrócenia okresu rotacji należności, zmiany w zarządzaniu zapasami, krótkoterminowe lokowanie nadwyżek środków pieniężnych, monitorowanie złych długów, odzyskiwanie podatku VAT z faktur niezapłaconych przez kontrahentów.

Warto podkreślić, że w postępowaniu sanacyjnym wdrażanie środków restrukturyzacyjnych jest wspierane przez działania sanacyjne. Ułatwiają one skuteczną i szybką realizację środków sanacyjnych, co bezpośrednio przekłada się na efektywność całego postępowania restrukturyzacyjnego. Do działań sanacyjnych można zaliczyć m.in. możliwość odstąpienia od umowy wzajemnej, która nie została wykonana w całości lub części przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego, przez zarządcę, za zgodą sędziego-komisarza, ułatwienia w zakresie restrukturyzacji zatrudnienia, możliwość zbycia majątku ze skutkiem sprzedaży egzekucyjnej, za zgodą sędziego-komisarza.

Oczywiście niezmiennie jednym z głównych celów wchodzenia przez przedsiębiorców na drogę postępowania restrukturyzacyjnego jest planowana restrukturyzacja długu, która w praktyce jest realizowana poprzez głosowanie wierzycieli nad złożonymi propozycjami układowymi, przewidującymi odroczenie terminów płatności bądź częściowe umorzenie zobowiązań. W przypadku rentownych przedsiębiorstw, których kłopoty nie mają charakteru strukturalnego, restrukturyzacja często ogranicza się wyłącznie do restrukturyzacji zobowiązań.