Środki restrukturyzacyjne w zakresie zmian w organizacji firmy

W jednym z poprzednich wpisów poruszaliśmy temat środków restrukturyzacyjnych. Są to wszelkie zmiany, które wdraża dłużnik w funkcjonowaniu swojego przedsiębiorstwa. Ich celem jest poprawa sytuacji ekonomicznej firmy.

Można wyróżnić trzy podstawowe obszary zastosowania środków restrukturyzacyjnych: zmiany organizacyjne w zakresie prowadzonej działalności gospodarczej, zmiany w majątku trwałym dłużnika oraz w obszarze finansowania długo- i krótkoterminowego. W tym wpisie rozwiniemy wątek środków restrukturyzacyjnych w zakresie zmian w organizacji przedsiębiorstwa.

Postępowanie restrukturyzacyjne z reguły skutkuje większymi albo mniejszymi zmianami organizacyjnymi, ponieważ właśnie tutaj jest największe pole do poprawy sytuacji ekonomicznej przedsiębiorstwa.

Przy tym zanim zaczniemy wprowadzać takie zmiany, trzeba wcześniej szczegółowo przeanalizować dotychczasową strukturę organizacji i zestawić ją z planowaną strategią. Struktura organizacyjna musi przecież być dostosowana do strategii przedsiębiorstwa, która w związku z restrukturyzacją często się zmienia.

Poprawa przychodów

Wprowadzane w ramach środków restrukturyzacyjnych zmiany mają skutkować poprawą przychodów i obniżeniem kosztów w działalności operacyjnej. Poniżej prezentujemy te, które prowadzą do zwiększenia przychodów:

• Zmiany profilu działalności:

To najdalej idąca zmiana organizacyjna. Niekoniecznie musi się ona wiązać z całkowitą zmianą branży. Firmy najczęściej działają w wielu branżach. Natomiast restrukturyzacja może polegać na rezygnacji z działalności wyłącznie w tych branżach, które są nierentowne albo mało przyszłościowe. Innym rozwiązaniem może być wykorzystanie dotychczasowego doświadczenia i wejście na nowy rynek. Przy czym może to polegać zarówno na ekspansji w sensie geograficznym, jak i tworzeniu zupełnie nowych produktów czy usług.

• Zmiana i racjonalizowanie portfolio oferowanych produktów:

Restrukturyzacja daje szansę na zmiany w ofercie produktowej albo usługowej. Mogą one obejmować m.in. wprowadzenie nowych produktów, czy modyfikację obecnego asortymentu. Bardzo często uzasadniona jest redukcja portfolio oferowanych produktów. Zmiany mogą dotyczyć również polityki cenowej, w tym w szczególności zasad udzielania rabatów, upustów, bonusów itd.

• Zmniejszenie skali działalności:

Zwiększenie rozmiarów przedsiębiorstwa, szczególnie jeśli odbywało się bardzo dynamicznie, czy nawet w sposób niekontrolowany, może doprowadzić do trudnej sytuacji finansowej. Zdarzają się wtedy problemy zarządcze, zwiększenie kosztów, czy nietrafione inwestycje. Odpowiedzią na te problemy może być zmniejszenie skali działalności, czyli powrót do stanu, w którym przedsiębiorstwo funkcjonowało sprawnie i było rentowne.

• Usprawnienie sprzedaży:

Działania w tym zakresie mogą dotyczyć m.in. urealnienia celów sprzedażowych (a więc także prognoz sprzedaży), poprawy jakości obsługi klienta, czy wprowadzenia strategii marketingowej. Bardzo ważne jest utrzymanie albo zbudowanie zaangażowanego i zmotywowanego do pracy zespołu sprzedażowego.

Obniżenie kosztów

Warto zwrócić także uwagę na te zmiany, które doprowadzą do obniżenia kosztów. Mogą one dotyczyć poniższych obszarów:

• Umowy:

W toku restrukturyzacji trzeba przeprowadzić audyt zawartych umów. Dotyczy to umów związanych z działalnością podstawową, a więc na przykład dostawą materiałów, półproduktów oraz sprzedażą oferowanych produktów i usług. Audyt jest potrzebny także w zakresie umów związanych z działalnością operacyjną – np. media, obsługa prawna, licencje na oprogramowanie, wsparcie IT, ochrona itd. Redukcja kosztów może polegać na wypowiedzeniu umów generujących zbyt wysokie koszty. Można także renegocjować ich warunki, tak, żeby generowały niższe koszty (np. w efekcie zmniejszonego zapotrzebowania, wynikającego z redukcji skali działalności). Bardzo ciekawym rozwiązaniem jest możliwość odstąpienia od umowy za zgodą sędziego-komisarza. Jednak to narzędzie jest dostępne wyłącznie w postępowaniu sanacyjnym.

• Redukcja zatrudnienia:

Wprowadzane zmiany organizacyjne, w szczególności w zakresie zmniejszenia skali działalności, skutkują koniecznością redukcji zatrudnienia. I to zarówno w obszarze działalności podstawowej, jak i szeroko rozumianej administracji. Oczywiście decyzje kadrowe nie mogą naruszać regulacji prawa pracy, przy czym postępowanie sanacyjne przewiduje pewne ułatwienia w tym zakresie.

• Outsourcing usług:

Analizując strukturę przedsiębiorstwa należy poddać pod rozwagę możliwość outsourcingu mniej kluczowych obszarów działalności – np. działu prawnego, działu IT, kadr, czy nawet księgowości. Trzeba ocenić, czy takie działanie będzie skutkowało redukcją kosztów, i czy korzyści z niej będą przewyższały minusy wyłączenia danego obszaru działalności na zewnątrz przedsiębiorstwa.

Podsumowanie

Warto podkreślić, że istotne jest nie tylko wprowadzenie środków restrukturyzacyjnych, ale również bieżące monitorowanie ich efektów, a także identyfikowanie obszarów, w których środki restrukturyzacyjne powinny być dodane albo zmodyfikowane. Nie można traktować wprowadzanych zmian jako działania jednorazowego. To jest proces.

Zmiany organizacyjne wprowadzane w toku restrukturyzacji mogą objąć każdy z obszarów funkcjonowania przedsiębiorstwa. Kluczowy jest zatem odpowiedni dobór tych środków.