Prawomocne postanowienie o przybiciu pozwala kupić zlicytowaną nieruchomość pomimo ogłoszenia upadłości dłużnika (uchwała SN z 18 listopada 2021 r., sygn. Akt III czp 77/20)

Prawomocne postanowienie o przybiciu pozwala kupić zlicytowaną nieruchomość pomimo ogłoszenia upadłości dłużnika (uchwała SN z 18 listopada 2021 r., sygn. Akt III czp 77/20)

Upadłość dłużnika skutkuje umorzeniem prowadzonych przeciwko niemu egzekucji (art. 146 ust. 1 p.u.). Jednak w przypadku, gdy trwa sprzedaż nieruchomości, prawomocne udzielenie przybicia przed ogłoszeniem upadłości pozwala na jej przysądzenie nabywcy, o ile spełnione zostaną warunki licytacyjne.

Okoliczności sprawy i treść orzeczenia

W toku egzekucji z nieruchomości sąd, po przeprowadzonej licytacji, udzielił nabywcy przybicia. Postanowienie uprawomocniło się 31 maja 2019 r., a 2 sierpnia 2019 r. ogłoszono upadłość dłużnika. Komornik sądowy stwierdził umorzenie egzekucji z mocy prawa i zaniechał dalszych czynności, natomiast sąd prowadzący nadzór nad egzekucją wezwał nabywcę do zapłaty ceny i – po spełnieniu warunków licytacyjnych – przysądził własność nieruchomości. Postanowienie to zaskarżył syndyk, a w toku postępowania zażaleniowego sąd skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.

W sprawie podjęto uchwałę, zgodnie z którą uprawomocnienie się postanowienia o ogłoszeniu upadłości nie jest przeszkodą do przysądzenia własności nieruchomości na rzecz nabywcy licytacyjnego, jeżeli prawomocnie udzielono mu przybicia przed ogłoszeniem upadłości dłużnika i wykonano warunki licytacyjne.

W uzasadnieniu SN przedstawił istotę poszczególnych etapów egzekucji z nieruchomości. Wyjaśnił, że przepis art. 146 ust. 1 p.u. mówi wprost o dopuszczalności przysądzenia nieruchomości po zawieszeniu egzekucji, co mogłoby wskazywać, że wykluczone jest przysądzenie po umorzeniu egzekucji. Jednak – w ocenie SN – nie oznacza to, że prawa nabywcy przestają być chronione po umorzeniu egzekucji z mocy prawa. Omawiany przepis ustanawia jedynie wyjątek od zakazu podejmowania czynności w zawieszonym postępowaniu, a ochrona praw nabywcy licytacyjnego wymaga, aby skutki prawomocnego przybicia obowiązywały także pomimo umorzenia egzekucji z mocy prawa.

 

Wnioski i komentarz

Omawiane orzeczenie podkreśla konieczność ochrony praw nabywcy licytacyjnego nieruchomości w postępowaniu egzekucyjnym. Sąd Najwyższy wskazuje nawet, że organy procesowe muszą respektować „prawo podmiotowe do uzyskania przysądzenia własności”. Przyjęcie, że uprawomocnienie się postanowienia o ogłoszeniu upadłości wyklucza przysądzenie nieruchomości, byłoby niesłuszne, bowiem zbyt wiele przypadkowych – z punktu widzenia nabywcy – okoliczności decyduje o tym, kiedy uprawomocni się postanowienie o ogłoszeniu upadłości dłużnika oraz kiedy on sam jako nabywca licytacyjny będzie w stanie wykonać warunki licytacyjne.

Nie przekonuje natomiast teza, że art. 146 ust. 1 p.u. wprowadza jedynie wyjątek od zakazu podejmowania czynności w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym. W stanie faktycznym sprawy postanowienie o przysądzeniu zostało wydane poza postępowaniem egzekucyjnym – w ramach sądowego nadzoru nad egzekucją. Kwestia umorzenia samej egzekucji nie miała więc procesowego znaczenia dla dopuszczalności przysądzenia nieruchomości. Gdyby natomiast ustawa miała regulować kwestię dopuszczalności czynności na etapie zawieszenia postępowania egzekucyjnego, to tym bardziej wyjaśniłaby, że przysądzenie jest dopuszczalne po jego umorzeniu z mocy prawa. Wydaje się więc, że – niezależnie od trafności orzeczenia – ujawnia ono wadę tekstu ustawy, a argumentacja użyta przez Sąd Najwyższy nie przystaje do realiów sprawy.

Portal tworzony przez:

FilipiakBabicz.com

Obserwuj nas

Follow us

Posłuchaj podcastu ResTrue Talks.