Prawomocne postanowienie o przybiciu pozwala kupić zlicytowaną nieruchomość pomimo ogłoszenia upadłości dłużnika (uchwała SN z 18 listopada 2021 r., sygn. Akt III czp 77/20)
Upadłość dłużnika skutkuje umorzeniem prowadzonych przeciwko niemu egzekucji (art. 146 ust. 1 p.u.). Jednak w przypadku, gdy trwa sprzedaż nieruchomości, prawomocne udzielenie przybicia przed ogłoszeniem upadłości pozwala na jej przysądzenie nabywcy, o ile spełnione zostaną warunki licytacyjne.
Okoliczności sprawy i treść orzeczenia
W toku egzekucji z nieruchomości sąd, po przeprowadzonej licytacji, udzielił nabywcy przybicia. Postanowienie uprawomocniło się 31 maja 2019 r., a 2 sierpnia 2019 r. ogłoszono upadłość dłużnika. Komornik sądowy stwierdził umorzenie egzekucji z mocy prawa i zaniechał dalszych czynności, natomiast sąd prowadzący nadzór nad egzekucją wezwał nabywcę do zapłaty ceny i – po spełnieniu warunków licytacyjnych – przysądził własność nieruchomości. Postanowienie to zaskarżył syndyk, a w toku postępowania zażaleniowego sąd skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
W sprawie podjęto uchwałę, zgodnie z którą uprawomocnienie się postanowienia o ogłoszeniu upadłości nie jest przeszkodą do przysądzenia własności nieruchomości na rzecz nabywcy licytacyjnego, jeżeli prawomocnie udzielono mu przybicia przed ogłoszeniem upadłości dłużnika i wykonano warunki licytacyjne.
W uzasadnieniu SN przedstawił istotę poszczególnych etapów egzekucji z nieruchomości. Wyjaśnił, że przepis art. 146 ust. 1 p.u. mówi wprost o dopuszczalności przysądzenia nieruchomości po zawieszeniu egzekucji, co mogłoby wskazywać, że wykluczone jest przysądzenie po umorzeniu egzekucji. Jednak – w ocenie SN – nie oznacza to, że prawa nabywcy przestają być chronione po umorzeniu egzekucji z mocy prawa. Omawiany przepis ustanawia jedynie wyjątek od zakazu podejmowania czynności w zawieszonym postępowaniu, a ochrona praw nabywcy licytacyjnego wymaga, aby skutki prawomocnego przybicia obowiązywały także pomimo umorzenia egzekucji z mocy prawa.