Skutki obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych

Wprowadzenie

Postępowanie o zatwierdzeniu układu jest najpopularniejszym z obecnie prowadzonych w Polsce postępowań restrukturyzacyjnych. Jego atrakcyjność w znacznej mierze wynika ze skutków, które wywołuje fakultatywne dokonanie przez dłużnika obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego oraz związaną z tym ochroną.

Zgodnie z art. 211 ustawy – Prawo restrukturyzacyjne (dalej: p.r) niezwłocznie po rozpoczęciu przez nadzorcę układu pełnienia swojej funkcji dłużnik dokonuje ustalenia dnia układowego. Dzień układowy przypada nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Dzień układowy stanowi datę, w oparciu o którą określa się uprawnienia wierzycieli do głosowania nad układem oraz skutki zawartego układu. Po zmianach wprowadzonych w grudniu 2021 r., nadzorca układu może obwieścić o ustaleniu dnia układowego, co wywołuje szereg istotnych skutków dla prowadzenia przedsiębiorstwa dłużnika.

Artykuł 226e p.r. określa skutki obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Zgodnie z jego treścią, w okresie wskazanym w art. 226d p.r. przepisy art. 256 p.r. i art. 312 p.r. stosuje się odpowiednio.

Niedopuszczalność wypowiedzenia kluczowych umów (art. 256 p.r.)

Po obwieszczeniu o ustaleniu dnia układowego kontrahent nie ma możliwości wypowiedzenia dłużnikowi umów kluczowych dla prowadzenia przedsiębiorstwa, takich jak: umowa najmu lub dzierżawy lokalu lub nieruchomości, w których jest prowadzone przedsiębiorstwo dłużnika; umowa kredytu w zakresie środków postawionych do dyspozycji kredytobiorcy przed dniem otwarcia postępowania; umowa leasingu; umowa ubezpieczenia majątkowego; umowa rachunku bankowego; umowa poręczenia; umowa obejmująca licencje udzielone dłużnikowi; gwarancji lub akredytyw wystawionych przed dniem obwieszczenia oraz innych umów o podstawowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa¹ . Zadaniem nadzorcy układu jest przygotowanie spisu umów o kluczowym znaczeniu dla prowadzenia przedsiębiorstwa.

Jeżeli natomiast dłużnik po obwieszczeniu o dniu układowym nie wykonuje bieżących zobowiązań, zobowiązań nieobjętych układem, lub zaistniała inna okoliczność przewidziana w umowie, ochrona nie obowiązuje. Regulacja ta wyłącza zatem możliwość wypowiedzenia umowy ze względu na zaległości oraz zdarzenia powstałe przed dniem układowym.

Zawieszenie prowadzonych egzekucji

Postępowanie egzekucyjne wszczęte przed obwieszczeniem o dniu układowym ulegają z mocy prawa zawieszeniu z dniem obwieszczenia. W przypadku gdy komornik wyegzekwował na rzecz wierzycieli sumy pozyskane w zawieszonym postępowaniu egzekucyjnym, obowiązany jest on do ich zwrotu na rachunek dłużnika niezwłocznie po obwieszczeniu o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych.

Od momentu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego w Krajowym Rejestrze Zadłużonych niemożliwe jest również skierowanie nowych egzekucji do majątku dłużnika oraz wykonanie postanowienia lub zarządzenia o zabezpieczeniu roszczenia na majątku dłużnika. Spod zakazu egzekucji wyłączona jest egzekucja świadczeń alimentacyjnych oraz rent z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci oraz z tytułu zamiany uprawnień objętych treścią prawa dożywocia na dożywotnią rentę.

Zawieszenie terminu przedawnienia roszczeń

W przypadku roszczeń, co do których nie jest dopuszczalne wszczęcie egzekucji, z dniem obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu przez czas trwania postępowania o zatwierdzenie układu. Postępowanie trwa aż do prawomocnego jego zakończenia, umorzenia decyzją sądu lub z mocy prawa, wobec niezłożenia w terminie 4 miesięcy wniosku o zatwierdzenie układu lub do prawomocnego uchylenia skutków obwieszczenia.

Uprawnienia nadzorcy sądowego

Od dnia obwieszczenia nadzorca układu wykonuje uprawnienia nadzorcy sądowego.

Dłużnik ma prawo dokonywać jedynie czynności nieprzekraczających zwykłego zarządu. W odniesieniu do pozostałych wymagane jest uzyskanie zgody nadzorcy układu. Zgoda może być wyrażona przed dokonaniem czynności, jak i w ciągu 30 dni po dokonaniu czynności. Brak zgody ciągnie za sobą skutek w postaci nieważności czynności. W praktyce, nadzorca układu oraz dłużnik często ustalają między sobą zakres czynności, które będą w konkretnym przypadku traktowane jako czynności przekraczające zwykły zarząd i będą wymagały zgody nadzorcy. Dobrym obyczajem jest także klarowne ustalenie „formy” uzyskiwania takiej zgody, sposobu oraz „drogi” zwracania się przez Dłużnika o zgodę jak również wewnętrznych terminów na jej udzielenie przez nadzorcę. Postępowanie restrukturyzacyjne nie powinno bowiem wpływać negatywnie na sprawność działania przedsiębiorstwa dłużnika.

Podsumowanie

Skorzystanie z obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego wywołuje szereg skutków dla funkcjonowania przedsiębiorstwa dłużnika. Podstawowymi są ochrona dłużnika przed postępowaniem egzekucyjnym oraz zakaz wypowiadania kluczowych umów.

Przyznana dłużnikowi ochrona wiąże się jednak z koniecznością uzyskania zgody nadzorcy układu na czynności przekraczające zwykły zarząd. W ogólnym rozrachunku, obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego jest zasadniczo rozwiązaniem wzmacniającym pozycję dłużnika względem wierzycieli.

¹ P. Zimmerman, Prawo upadłościowe. Prawo restrukturyzacyjne. Komentarz. Wyd. 7, Warszawa 2022.