Projektowane zmiany dotyczące powoływania syndyka/nadzorcy sądowego/zarządcy

Do projektu ustawy nowelizującej prawo restrukturyzacyjne oraz prawo upadłościowe (projekt implementujący unijną dyrektywę w sprawie ram restrukturyzacji) wprowadzono nowe rozwiązania dotyczące zasad wyboru syndyków oraz nadzorców/zarządców w sądowych postępowaniach restrukturyzacyjnych oraz postępowaniach upadłościowych. Poniżej krótki przegląd najważniejszych z prognozowanych rozwiązań.

Sądowa lista doradców restrukturyzacyjnych:

Przy każdym sądzie upadłościowym i sądzie restrukturyzacyjnym stworzona zostanie sądowa listów doradców restrukturyzacyjnych – zasady ich tworzenia i aktualizacji zostaną doprecyzowane w wydanym przez Ministra rozporządzeniu, przesądzono jednak, że listy będą prowadzone w systemie teleinformatycznym. Na pierwszy rzut oka zdaje się, że listy będą dwie – jedna upadłościowa i jedna restrukturyzacyjna, na które będzie można wpisywać się niezależnie.

Zmiany w ustawie o licencji doradcy restrukturyzacyjnego:

1. Osoba posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego będzie zobowiązana do wskazania 3 sądów upadłościowych lub 3 sądów restrukturyzacyjnych w których będzie pełniła funkcję organu. Dotyczy to także spółek handlowych, w których wspólnicy/członkowie zarządu posiadają licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Czyli 3 sądy upadłościowe i 3 sądy restrukturyzacyjne na 1 spółkę.
2. Osoba fizyczna posiadająca licencję doradcy restrukturyzacyjnego może pozostawać wspólnikiem spółki handlowej, której wspólnicy ponoszą odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkiem zarządu reprezentującym spółkę w nie więcej niż jednej spółce pełniącej funkcję tymczasowego nadzorcy sądowego, zarządcy przymusowego, syndyka albo organu, do którego przepisy o syndyku stosuje się odpowiednio. Co ciekawe ten przepis dotyczy wyłącznie funkcji występujących w prawie upadłościowym, czy oznacza to, że na gruncie prawa restrukturyzacyjnego można będzie być w więcej niż jednej spółce?

Wprowadzone rozwiązania w praktyce wykluczą dotychczasowy model działalności doradców restrukturyzacyjnych, którzy prowadzili postępowania na terenie całego kraju, we wszystkich największych sądach upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Może to jednocześnie zwiększyć obciążenie syndyków, którzy zdecydują się pracować przy „mniejszych” sądach upadłościowych, szczególności w zakresie upadłości konsumentów. Pojawia się pytanie, co jeżeli nie będzie chętnych do wpisywania się na listy przy mniejszych sądach, które obsługują jedynie pojedyncze sprawy upadłościowe/restrukturyzacyjne?

W postępowaniach restrukturyzacyjnych:

1. Nadzorcy oraz zarządcy będą wyznaczani według kolejności określonej na sądowej liście doradców restrukturyzacyjnych w danej kategorii spraw. Od zasady tej będzie można odstąpić jedynie w uzasadnionych przypadkach: ze względu specyfikę danej sprawy i kwalifikacje określonego doradcy restrukturyzacyjnego (1) lub jeżeli był on wcześniej ustanowiony tymczasowym nadzorcą sądowym (2).
2. Znacznie poszerzona zostanie lista przypadków wymagających posiadanie tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego (m.in na postępowania odrębne dotyczące emitentów obligacji czy deweloperów).

W postępowaniach upadłościowych:

1. Analogicznie do zasad wyznaczania nadzorców i zarządców w prawie restrukturyzacyjnym wyglądać ma wyznaczanie syndyków w postępowaniu upadłościowym – także w tym przypadku decydująca ma być sądowa doradców restrukturyzacyjnych – co do zasady mają być to syndycy wyznaczani według kolejności określonej na sądowej liście doradców w danej kategorii spraw z możliwością odstąpienia od tego w przypadku tymczasowych nadzorców sądowych (1) oraz ze względu na specyfikę danej sprawy i kwalifikację danego doradcy (2).
2. Także w postępowaniu upadłościowym rozszerzona zostanie liczba przypadków, w których wymagane będzie posiadanie tytułu kwalifikowanego doradcy restrukturyzacyjnego (m.in na postępowania deweloperów, banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo kredytowych, zakładów ubezpieczeń, zakładów reasekuracji, spółdzielni mieszkaniowych, emitentów obligacji).
3. Do prawa upadłościowego wprowadzona zostanie nowa instytucja „zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad zmianą bądź odwołaniem syndyka” – zgodnie z nowymi przepisami, w terminie dwóch miesięcy od dnia wyznaczenia syndyka co najmniej trzech wierzycieli lub wierzyciel lub wierzyciele mający łącznie co najmniej piątą część sumy wierzytelności mogą zgłosić osobę, która spełnia wymogi, o których mowa w art. 157 ust. 1 lub 2, i która wyraziła zgodę na pełnienie funkcji syndyka w tym postępowaniu. W terminie jednego miesiąca od dnia złożenia wniosku, sędzia komisarz zwołuje zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad uchwałą o zmianie syndyka. Uchwała wierzycieli o zmianie osoby syndyka zapada, jeżeli wypowie się za nią większość głosujących wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności.

Podsumowanie

Proponowane zmiany stanowią najbardziej fundamentalne przemodelowanie zawodu doradcy restrukturyzacyjnego od czasów wprowadzenia prawa restrukturyzacyjnego i ustawy o licencji doradcy restrukturyzacyjnego. W znacznym stopniu stawiają one na rejonizację oraz ograniczenie możliwości prowadzenia działalności w kilkunastu/kilkudziesięciu sądach na terenie całego kraju. Mają one także na celu zwiększyć transparentność przyznawania spraw poszczególnym doradcom, jednak w efekcie mogą „zachwiać” dotychczasowymi modelami biznesowymi, opartymi o przyjmowanie spraw (np. konsumenckich) z całego kraju.