Podsumowanie aktualności z kwietnia 2023 r.
Doniesienia medialne z ostatnich tygodni wskazują, że sytuacja poszczególnych branż zagrożonych utratą płynności finansowej nie ulega wyraźnej poprawie. Okazuje się jednak, że sytuacja tych samych obszarów gospodarki potrafi różnić się na rynku krajowym i zagranicznym, tym bardziej, gdy trudności wiążą się z poziomem inflacji. Na podstawie aktualności publikowanych w naszym Serwisie, przyjrzeliśmy się kwietniowym wzlotom i upadkom przedsiębiorców.
W branży odzieżowej nadal niepewnie
W ostatnim miesiącu przedstawiciele kolejnych sektorów gospodarki informowali o problemach finansowych. W marcu uwagę zwracała branża odzieżowa, co wynikało z komunikatów kilku znanych międzynarodowych sieci odzieżowych (m.in. niemieckiej Peek&Cloppenburg i holenderskiej Scotch&Soda) o konieczności zamknięcia sklepów zlokalizowanych w rodzimych krajach. W kwietniu okazało się, że ich problemy to nie jednostkowe przypadki. Do ich grona dołączył właśnie kolejny niemiecki gigant, mianowicie Gerry Weber. Przedstawiciele tej sieci poinformowali o wdrożeniu działań naprawczych, mających na celu optymalizację działalności poprzez zamknięcie nierentownych sklepów. Warto przypomnieć, że podobną retorykę stosowali również przedstawiciele siostrzanej, wyżej wymienionej sieci. W ich zachowaniach można się doszukać jeszcze kilku innych wspólnych elementów. Otóż, wszystkie te sieci cechuje długa obecność na międzynarodowych rynkach, która pozwoliła na rozszerzenie działalności i zdobycie popularności. Po drugie, upatrują one początków obecnej sytuacji w piętrzących się problemach wywołanych przez pandemię koronawirusa, spotęgowanych po rosyjskiej inwazji na Ukrainę. Rzeczywiście te sytuacje w naturalny sposób zweryfikowały realizowane strategie rozwoju i trafność podjętych decyzji biznesowych. Z jednej strony, bardzo rozrośnięta sieć sklepów stacjonarnych okazała się nierentowna. Pandemiczne restrykcje wymusiły czasowe zamknięcie stacjonarnych punktów, a ich ponowne uruchomienie nie przyniosło oczekiwanych efektów. Nie wszyscy dotychczasowi konsumenci wyrazili chęć powrotu do poprzednich nawyków. Z drugiej strony, nadmierna inwestycja w natychmiastowy rozwój e-commece okazała się w niektórych przypadkach zbyt nagła i zbyt kosztowna.
Pewnego rodzaju zaprzeczeniem problemów tych ogólnoświatowych sieci jest sytuacja polskich sieci odzieżowych. Te na tle międzynarodowych gigantów prezentują się całkiem dobrze. A to za sprawą zadowalających wyników sprzedaży i wzajemnego równoważenia między popularnością zakupów on-line i offline. Właśnie na to wskazują dwie polskie duże grupy odzieżowe, mianowicie: Grupa VRG i Grupa LPP. Przedstawiciele pierwszej z nich przekazali w kwietniu informacje napawające optymizmem. Dane sprzedażowe za rok ubiegły były najlepsze w historii. Co więcej, pierwsze miesiące obecnego roku są równie dobre. Druga z wymienionych grup już wcześniej donosiła o swojej dobrej kondycji i wynikających z nich planach rozwoju zakrojonych na szeroką skalę. Teraz tylko to potwierdziła chwaląc się wynikami finansowymi za rok ubiegły i początek obecnego roku. Liczby przedstawiane przez te grupy znajdują odzwierciedlenie w rzeczywistości. Aktualne dane prezentowane przez Główny Urząd Statystyczny (GUS) zdają się potwierdzać niesłabnące zainteresowanie zakupem odzieży. Zgodnie z nimi, podmioty zakwalifikowane do grupy „tekstylia, odzież i obuwie”1 są poszukiwane i chętnie kupowane. I właśnie w tej kategorii odnotowuje się wzrost sprzedaży.
Eko problemy
Od ponad roku mamy do czynienia z trudną sytuacją gospodarczą determinowaną przez wzrost inflacji. W naturalny sposób przekłada się to na powszechny wzrost cen większości produktów. W efekcie, następuje wzrost kosztów życia, który prowadzi do przykładania większej wagi do decyzji zakupowych. Tym samym, ludzie ściśle weryfikują swoje potrzeby i rezygnują z niektórych produktów, a w przypadku artykułów pierwszej potrzeby wnikliwie przyglądają się cenom, które coraz powszechniej stanowią kryterium wyboru. Znajduje to odzwierciedlenie w comiesięcznych raportach przygotowywanych przez GUS, które prezentują dynamikę sprzedaży detalicznej. W większości analizowanych grup obserwuje się jej spadek. Tak chociażby jest w przypadku żywności. Niecały rok temu Polacy otwarcie deklarowali świadomą rezygnacje z zaopatrywania się w żywność ekologiczną, która w zestawieniu z żywnością bez takiej etykiety, jest droższa. Co prawda obecnie nie spotyka się tak stanowczych deklaracji, to jednak przytoczone wyżej raporty GUS2 i doświadczenia niektórych sklepów oferujących tzw. zdrową żywność dowodzą, że Polacy nadal oszczędzają na zakupie tego typu jedzenia. Dowodzi tego chociażby przykład delikatesów Organic Farma Zdrowia i targu żywności „Pora na pora” . W ostatnim czasie delikatesy te poinformowały o powodzeniu podjętych działań naprawczych sprowadzających się do zamknięcia niektórych, nierentownych sklepów. Z kolegi targ „Pora na pora” w kwietniu zmuszony został do zakończenia kilkuletniej działalności.
Sportowa forma
Już od dawna pracodawcy prześcigają się we wzbogacaniu katalogu pozapłacowych świadczeń oferowanych obecnym i potencjalnym pracownikom. Na stałe do tego katalogu weszła możliwość korzystania z prywatnej opieki medycznej i dofinansowania zajęć sportowych lub oferowanie karty sportowej. Właśnie z tych dwóch benefitów pracownicy najczęściej i najchętniej korzystają. Doskonale zdaje sobie z tego sprawę popularna sieć centrów medycznych Medicover. Chociaż przede wszystkim kojarzona jest z oferowaniem pracowniczych pakietów medycznych to w ramach Medicover Sport podejmuje intensywne działania na rzecz rozszerzania oferty o zajęcia sportowe. I tym też uzasadnia kontynuowanie przejmowania sieci klubów fitness. W tym zakresie rywalizuje z Benefit System, który również, w ten sam sposób, poszerza zasięg swojego działania.
Warto jednak dodać, że według najświeższych danych spada odsetek ludzi aktywnych fizycznie. Natomiast miłośnicy sportu, wybierają te rodzaje aktywności, które nie są nadmiernie kosztowne. Ta tendencja idzie w parze z popularnością zorganizowanych i częściowo sfinansowanych przez pracodawców zajęć sportowych. Natomiast ludzie decydujący się na samodzielne zorganizowanie sportowego czasu najczęściej wybierają bieganie i jazdę na rowerze. Im naprzeciw wychodzi Intersport Polska. Ta sieć sklepów, posiadająca w swoich asortymencie artykuły sportowe i turystyczne, opracowała kilkuletni plan rozwoju. Jego realizacja stanie się możliwa dzięki sfinalizowaniu w kwietniu umowy z ukraińskim inwestorem.
Z kolei tanią jazdę na rowerze umożliwiają systemy rowerowe dostępne w wielu miastach w Polsce. O ile niektóre magistraty rezygnują z oferowania miejskiej infrastruktury, nadal popularnością cieszą się wypożyczalnie komercyjne. Zajmuje się tym popularna wypożyczalnia Nextbike Polska. Kilka lat temu firma zaczęła jednak notować straty. Zdaniem jej przedstawicieli doprowadziło do tego kilka czynników: niekorzystne dla spółki działania podejmowane przez mniejszościowego udziałowca, obostrzenia pandemiczne, wycofywanie się dotychczasowych kontrahentów i spadek wpływów z reklam. W konsekwencji doprowadziło to do wszczęcia przyspieszonego postępowania układowego, które w minionym miesiącu zakończyło się niepowodzeniem. Sąd restrukturyzacyjny odmówił bowiem zatwierdzenia układu doszukując się w nim nieprawidłowości. Zgodnie z doniesieniami medialnymi, układowi zarzucono, że narusza prawo oraz krzywdzi niektórych wierzycieli. W sprawie pojawił się wątek konwersji kapitału na akcje – więcej na ten temat w komentarzu na końcu tekstu.
W międzyczasie spółka informowała o poprawie kondycji finansowej. Na dowód tego deklarowała, że poprzedni sezon był niezwykle udany, a obecny zapowiada się równie obiecująco. Cieniem na tych doniesieniach kładą się jednak najświeższe informacje o niekorzystnym dla spółki wyroku sądu rozstrzygającym kilkuletni konflikt z trójmiejskim Obszarem Metropolitarnym za niedotrzymanie warunków umowy zawartej blisko pięć lat temu.
Sposoby na radzenie sobie z problemami finansowymi
W kwietniu monitorowaliśmy sytuacje branż, które nadal zmagają się z trudnościami, ale obecnie nie jest o nich tak głośno jak jeszcze jakiś czas temu. Przyglądaliśmy się więc branżom: technologicznej, piwowarskiej i meblarskiej.
W odniesieniu do tej pierwszej obserwowaliśmy, że kryzys, z którym od kilku miesięcy mierzą się światowi giganci technologiczny dotyka także nasze rodzime firmy. I tak, firmy specjalizujące się w tworzeniu oprogramowania, STX Next i Netguru, zapowiedziały konieczność redukcji liczby zatrudnionych pracowników. Podejmują więc działania naprawcze tożsame z podjętymi przez międzynarodowe holdingi z tej branży .
Poprawy sytuacji nie odnotowuje również branża piwowarska. O pogorszeniu jej kondycji, przyczynach obecnej trudnej sytuacji i prognozach pisaliśmy w lutym. Wówczas Grupa Żywiec poinformowała o zamiarze zamknięcia lokalnego Browaru Leżajsk. Natomiast w kwietniu powróciliśmy do sytuacji tego sektora za sprawą przekształceń własnościowych, do których doszło w Browarze Zamkowym Cieszyn. Według jego przedstawicieli, rozszerzenie liczby właścicieli ma na celu rozwinięcie działalności Browaru.
Zdecydowane pogorszenie sytuacji odnotowuje obecnie branża meblarska. Według ekspertów to właśnie rok 2023 będzie dla niej najtrudniejszy, ponieważ od ponad pół roku zadłużenie tego sektora gospodarki systematycznie się zwiększa. Ponadto mnożą się problemy w pozyskaniu niezbędnych surowców, a popyt na meble znacząco spadł – tylko w tym roku aż o 30%. Wymusza to konieczność podjęcia decyzji o charakterze zaradczym. Wpisują się w to zapowiedziane plany dotyczące zwolnienia pracowników. Według szacunków dotkną one blisko ¼ osób spośród 200 tysięcy pracowników zatrudnionych w 2021 roku.
Komentarz
Odmowa zatwierdzenia układu Nextbike Polska S.A. jest bez wątpienia jednym z ciekawszych przypadków ostatnich tygodni. Spółka zdecydowała się zaspokoić swoich wierzycieli częściowo w drodze konwersji – czyli zamiany długu na akcje w kapitale zakładowym. Przepisy na to pozwalają, jednak są bardzo lakoniczne, co powoduje wiele wątpliwości. W szczególności nie jest jasne, jak powinna być ustalona jednostkowa cena akcji (udziału), której objęcie – w ramach układu jest zaliczane na dług. Jak wynika z doniesień medialnych, sąd dopatrzył się nieprawidłowego ustalenia ceny akcji, co miało faworyzować wierzycieli powiązanych.
Dodatkowo, w sprawie pojawił się wątek restrukturyzacji wierzytelności warunkowej. Zdaniem sądu pokrzywdzony został wierzyciel, który – zdaniem spółki – ma wyłącznie potencjalną wierzytelność. Sytuacja takiego wierzyciela i wpływ układu na jego prawa jest jednak kolejnym trudnym praktycznym zagadnieniem.
Oba te wątki dotykają kluczowych kwestii dla stosowania przepisów prawa restrukturyzacyjnego. Tym bardziej istotne będzie orzeczenie sądu odwoławczego. Dłużnik zapowiedział złożenie zażalenie w tej sprawie.
Podsumowanie
Kwiecień przyniósł kolejne interesujące wydarzenia, z których można wnioskować o sytuacji płynnościowej przedsiębiorców. Sieci odzieżowe mają wprawdzie trudności za naszą zachodnią granicą, jednak ta tendencja nie jest jeszcze tak wyraźna w kraju. Polscy konsumenci ograniczają jednak wydatki na żywność ekologiczną i sport wymagający znacznych kosztów. Kształtującą się niszę wypełniają abonamenty pracownicze, wciąż zyskujące na popularności. Nadal nie ma natomiast poprawy w branży usług cyfrowych, piwowarskiej i meblowej.
Podsumowanie przygotowali: dr Maria Wąsicka-Sroczyńska i r. pr. Maciej Wożniak.
1 Główny Urząd Statystyczny, Dynamika sprzedaży detalicznej w marcu 2023 roku, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ceny-handel/handel/dynamika-sprzedazy-detalicznej-w-marcu-2023-roku,14,100.html [dostęp: 08.05.2023 r.].
2 Mowa o comiesięcznych raportach obrazujących stan sprzedaży detalicznej dostępnych na stronie internetowej GUS.
