Zdążyć przed upadłością
Po zniesieniu popandemicznych ograniczeń wydawałoby się, że sytuacja w branży ustabilizuje się, a w najbliższym czasie będziemy przyglądać się wyłącznie jej dalszemu rozwojowi. Jednak obecne realia (odczuwalne nadal skutki pandemii oraz okresu wysokiej inflacji, czy trwająca wciąż wojna w Ukrainie) wskazują, że przedsiębiorcy z sektora TSL mierzą się i wciąż będą się mierzyć z coraz większą liczbą wyzwań i zagrożeń, które mogą mieć istotny wpływ na ich działalność.
Rosnące koszty
Ciągle rosnące koszty prowadzenia działalności w zakresie chociażby wzrostu minimalnego wynagrodzenia czy wzrostu opłat drogowych w Niemczech (w związku ze zwiększeniem opłat za emisję CO2) oraz analogicznych planów w innych krajach, znacząco wpłynie na rentowność wykonywanych zleceń. Przedsiębiorcy nie będą mogli także liczyć na obniżki w zakresie cen pojazdów ciężarowych i naczep, a dodatkowo decyzja podjęta przez OPEC o ograniczeniu wydobycia ropy naftowej i przedłużająca się wojna w Ukrainie (w tym ostatnie ataki na rosyjską infrastrukturę krytyczną) wpłyną na wzrost cen paliw.
Kondycja branży
Międzynarodowy Fundusz Walutowy (MFW) obniżył prognozę globalnego wzrostu gospodarczego do 2,9%, ale jednocześnie utrzymuje wzrost na poziomie 3% dla roku bieżącego. Prognozy na 2024 rok sugerują poprawę koniunktury w sektorze TSL. Światowy handel towarami, pomimo trudności w bieżącym roku, ma zaliczyć odbicie w kolejnym roku – szacowany jest wzrost do poziomu 3,3%.
Pomimo dekoniunktury branża TSL w Polsce weszła w 2024 rok jako niezagrożony lider sektora w Europie, z perspektywami na dalszy rozwój. Zgodnie z prognozami OECD kolejne lata przyniosą dalsze zapotrzebowanie na transport międzynarodowy. Do 2025 tempo wzrostu wyniesie niecałe 2%, a do 2030 roku ma sięgnąć 18%, przekraczając 2 mld tonokilometrów.
Nastroje przedsiębiorców i możliwe działania
Nastroje przedsiębiorców z branży TSL w Polsce nie należą jednak do najlepszych. Pomimo optymizmu w innych sektorach, w branży nadal przeważają nastroje negatywne. Szczególnie wśród mikro- i małych przedsiębiorstw. I trudno się temu dziwić, gdyż rosnąca konkurencja oraz koszty prowadzenia działalności nie wskazują na korzystną zmianę w niedalekiej przyszłości.
Dlatego warto, aby przedsiębiorcy już teraz na bieżąco weryfikowali swoją sytuację finansową i podejmowali działania naprawcze jeszcze za nim będą zagrożeni niewypłacalnością albo niewypłacalni. Wprowadzenie chociażby bieżącego monitoringu przychodów i kosztów, czy skorzystanie z faktoringu, albo ograniczenie kosztów z umów leasingu będzie dobrym rozwiązaniem, jeśli widzimy, że nasza płynność finansowa się pogarsza. W sytuacji jednak, gdy podejmowane samodzielnie działania nie przynoszą zakładanych efektów warto rozważyć możliwość przeprowadzenia restrukturyzacji.
Czy TSL korzysta z restrukturyzacji?
Zgodnie z Polską Klasyfikacji Działalności podmioty działające w branży TSL są klasyfikowane w sekcji H: Transport i Gospodarka. Najczęściej podczas rejestracji jako przeważającą działalność gospodarczą wskazują symbol PKD 49.41.Z – Transport drogowy towarów, symbol PKD 52.21.Z Działalność usługowa wspomagająca transport lądowy oraz PKD 52.29.C – Działalność pozostałych agencji transportowych. W ramach badania przedsiębiorcy z ww. trzech sekcji zostali poddani szczegółowej analizie pod kątem korzystania przez nich z rozwiązań, które daje im prawo restrukturyzacyjne.
W I kwartale 2024 roku 153 firmy zajmujące się transportem towarów doświadczyło trudności finansowych i zdecydowało się na wszczęcie postępowania restrukturyzacyjnego. Odnotowano wzrost o 33% w porównaniu do I i IV kwartału poprzedniego roku. W całym 2023 r. liczba spółek w restrukturyzacji w danej branży wyniosła 434 j. g. (w I kw. – 115, II kw. – 111, III kw. – 93, IV kw. – 115).
Wykres 1. Liczba postępowań restrukturyzacyjnych w branży TSL w 2023 r.
Wykres 2. Liczba postępowań restrukturyzacyjnych w branży TSL porównanie I kwartału 2023 r. i 2024 r.
W zdecydowanej większości przedsiębiorcy decydowali się na postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU) – 97%, a wśród zadłużonych firm dominowały jednoosobowe działalności gospodarcze (80% ogółu restrukturyzacji). Wśród wszystkich postępowań o zatwierdzenie układu, rozpoczętych w I półroczu 2023 r. wniosek o zatwierdzenie układu złożyło 60% zadłużonych przedsiębiorstw.
Wykres 3. Najczęściej wybierane postępowanie restrukturyzacyjne przez przedsiębiorców TSL w 2023 r.
Z analiz zaprezentowanych w ResTrue Raport 2023* wynika, że aż 77% wniosków o zatwierdzenie układu zostaje rozpatrzonych pozytywnie. Dane te wskazują, że postępowanie o zatwierdzenie układu jest dobrym wyborem na wczesnym etapie trudności finansowych, ale przy bardzo skomplikowanej sytuacji dłużnika pozasądowe skuteczne zawarcie układu z wierzycielami może być trudne.
Co więcej, w I kwartale 2024 r. ogłoszono upadłość 6 spółek kapitałowych, działających w branży TSL tj.: Don Trucking (14 lat działalności), Britannia Logistics (12 lat działalności), ATM Logistics z siedzibą w Pile (ponad 8 lat działalności), A.J.M. Transport z siedzibą we Wrocławiu (5 lat działalności), DatEnergy Group i Stando Logistics (7 lat działalności). Z analizy obwieszczeń w Krajowym Rejestrze Zadłużonych i danych finansowych spółek wynika, że wiele firm albo wcale nie korzysta z postępowania restrukturyzacyjnego by uniknąć upadłości, albo podejmuje decyzję o restrukturyzacji długu na bardzo zaawansowanym etapie trudności finansowych, wybierając przy tym najprostsze postępowanie restrukturyzacyjne.
TSL korzysta z szybkiej i taniej restrukturyzacji
Podsumowując powyższe dane można stwierdzić, iż coraz więcej przedsiębiorców sięga po możliwość skorzystania z restrukturyzacji, wybierając bardzo popularne postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU). Nie jest to niczym dziwnym mając na uwadze, że jest to najszybsze i najtańsze postępowanie restrukturyzacyjne, sprawdzające się zarówno dla mikro, średnich i dużych przedsiębiorców, które zapewnia dłużnikom szeroką ochronę w czasie postępowania, a co najważniejsze dające czas na porozumienie z wierzycielami.
Poniżej przedstawiamy krótką charakterystykę tego postępowania i wskazujemy jakie korzyści mogą uzyskać przedsiębiorcy wybierając ten rozdaj restrukturyzacji.
Przebieg PZU
Postępowanie o zatwierdzenie układu rozpoczyna się od zawarcia umowy o sprawowanie nadzoru z doradcą restrukturyzacyjnym (przy wyborze doradcy restrukturyzacyjnego nie ma ograniczeń wynikających z wielkości przedsiębiorstwa czy liczby zatrudnianych pracowników). To dłużnik wybiera podmiot, z którym przeprowadzi restrukturyzację. Po podpisaniu umowy przedsiębiorca wraz z doradcą restrukturyzacyjnym, który będzie pełnił funkcje nadzorcy układu, ustalają dzień układowy. Dzień układowy to granica oddzielająca zobowiązania powstałe przed tym dniem, tj. zobowiązania objęte restrukturyzacją, które będą podlegały m.in. odroczeniu, rozłożeniu na raty, a nawet częściowemu umorzeniu, od zobowiązań bieżących, które dłużnik musi regulować na bieżąco.
O ustalonym dniu układowym dokonuje się obwieszczenia w systemie służącym do prowadzenia postępowań restrukturyzacyjnych, całe postępowanie odbywa się elektronicznie. Obwieszczenia dokonuje nadzorca układu, dzięki czemu procedura wszczęcia postępowania jest w pełni zależna od przedsiębiorcy i można je rozpocząć bardzo szybko.
W ciągu 3 miesięcy przedsiębiorca przy wsparciu nadzorcy układu przeprowadza postępowanie, które kończy się głosowaniem wierzycieli nad zaproponowanym układem, który można określić jako zbiorowe porozumienie określające warunki spłaty zobowiązań. Zaletą tego rozwiązania jest to, że zawarcie wiążącego porozumienia wymaga poparcia większości wierzycieli, a nie ich jednomyślności.
W przypadku przegłosowania układu, przedsiębiorca składa wniosek o jego zatwierdzenie przez sąd, a po jego prawomocnym zatwierdzeniu wykonuje go, czyli spłaca swoje zobowiązania zgodnie z ustalonymi warunkami.
Ochrona
Ogromną zaletą PZU jest zapewnienie szerokiej ochrony majątku oraz stosunków umownych przedsiębiorcy w stosunku do ograniczeń związanych z prowadzeniem postępowania. Od dnia obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego przedsiębiorca zostaje objęty pełną ochroną przed egzekucją, co oznacza, że żaden z wierzycieli nie może prowadzić egzekucji z jego majątku. Nadzorca układu sporządza wykaz umów o kluczowym znaczeniu dla przedsiębiorcy, które nie mogą być wypowiedziane przez kontrahentów. Dodatkowo przedsiębiorca nie musi spłacać zobowiązań objętych układem (będą one spłacane w układzie), co pozwala na „złapanie oddechu” i odzyskanie bieżącej płynności.
Okres ochrony wynosi 4 miesiące, ale automatycznie wydłuża się on w przypadku złożenia wniosku o zatwierdzenie układu, aż do czasu prawomocnego rozpoznania wniosku przez sąd.
Nie warto zwlekać
Restrukturyzacja jest dostępna dla przedsiębiorców zagrożonych niewypłacalnością albo już niewypłacalnych. W dużym uproszczeniu niewypłacalność to stan, w którym dłużnik nie jest w stanie spłacać na bieżąco swoich wymagalnych zobowiązań. W takiej sytuacji niezbędne jest podjęcie działań restrukturyzacyjnych albo złożenia wniosku o upadłość.
Podjęcie decyzji o restrukturyzacji na wczesnym etapie problemów ekonomicznych znacząco zwiększa szanse na sukces, rozumiany nie tylko jako zawarcie układu, ale przede wszystkim jako przetrwanie przedsiębiorstwa na rynku.
Czasami może też być dobrą formą stabilizacji sytuacji przedsiębiorstwa, w celu przygotowania go do sprzedaży i wyjścia jej właścicieli ze spółki.
Alternatywy
PZU stanowi obecnie najpopularniejszą formę restrukturyzacji. Przedsiębiorcy, których problemy ekonomiczne są tak duże, że mogą nie zostać rozwiązane w ramach PZU, mogą skorzystać jeszcze z 3 innych postępowań restrukturyzacyjnych. Ostateczny wybór formy restrukturyzacji musi być wynikiem indywidualnej analizy sytuacji przedsiębiorcy. Każdy rodzaj postępowania restrukturyzacyjnego jest przewidziany bowiem dla innych potrzeb przedsiębiorców.
Alternatywą dla restrukturyzacji jest upadłość, która zmierza do definitywnego wygaszenia działalności gospodarczej oraz likwidacji majątku przedsiębiorcy.
Pierwotnie tekst został opublikowany w czasopiśmie Transport Manager 30 kwietnia br.
* ResTrue Raport 2023: Restrukturyzacje i upadłości w Polsce można pobrać ze strony głównej Serwisu o restrukturyzacji.
