Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU) dedykowane jest dłużnikom zagrożonym niewypłacalnością, którzy mają potrzebę przeprowadzenia szybkiej restrukturyzacji. Najważniejszy etap procedury, od dnia układowego do złożenia wniosku o zatwierdzenie układu, trwa maksymalnie 3 miesiące. Szybkość PZU wynika głównie z faktu, iż na wstępnym etapie postępowania ograniczona została rola sądu oraz ustawodawca przewidział terminy na dokonanie określonych czynności, jak na przykład złożenie do sądu wniosku o zatwierdzenie układu. Pozwala to utrzymać całe postępowanie w określonych ramach czasowych. Wśród kluczowych etapów postępowania wymienia się:
- Wybór odpowiedniego doradcy restrukturyzacyjnego – przedsiębiorca zmagający się z problemami finansowymi poszukuje doradcy restrukturyzacyjnego, który obejmie funkcję nadzorcy układu na etapie postępowania. Wybór odpowiedniego doradcy restrukturyzacyjnego ma kluczowe znaczenie. Osoba taka powinna posiadać odpowiednie doświadczenie (np. prowadząc już wcześniej postępowanie restrukturyzacyjne podmiotu działającego w tej samej branży) oraz zaplecze organizacyjne, w tym kadrę wspierającą jego działania. Ponadto, doradca powinien działać rzetelnie i angażować się w postępowanie. Przy wyborze właściwego podmiotu warto kierować się nie tylko ceną usługi, ale przede wszystkim tym, co jest on nam w stanie zagwarantować, biorąc pod uwagę jego dotychczasowe doświadczenie i sposób sprawowania funkcji. Pokreślenia wymaga fakt, że doradca restrukturyzacyjny nie jest pełnomocnikiem dłużnika, nie świadczy obsługi prawnej dłużnika i nie reprezentuje on jego interesów. Nierzadko wierzyciele, ale również dłużnicy, ze względu na zakres obowiązków i stosunek łączący dłużnika z nadzorcą mylnie odbierają jego rolę. Nadzorca układu, prowadząc proces restrukturyzacji, uwzględnia zarówno interesy wierzycieli jak również dłużnika. Nadzorca układu jest odpowiedzialny za przygotowanie kluczowych dokumentów w postępowaniu restrukturyzacyjnym, które powinny powstać w odpowiednim terminie. Przy czym należy pamiętać, że nadzorca układu bazuje na informacjach udostępnianych przez dłużnika.
- Zawarcie umowy z doradcą restrukturyzacyjnym (czas trwania: ok 1 tygodnia) – nawiązanie współpracy z doradcą restrukturyzacyjnym, który będzie pełnił funkcję nadzorcy układu jest pierwszym krokiem do zainicjowania PZU. Podstawą współpracy jest umowa o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania o zatwierdzenie układu. Nadzorca układu ma za zadanie wspomagać dłużnika na etapie postępowania nie tylko swoją fachową wiedzą, ale również doświadczeniem w przygotowaniu niezbędnych dokumentów. Nadto, nadzorca układu koordynuje przebieg całej procedury. Ze względu na fakt, że PZU przebiega bez udziału Sądu dłużnik powinien zdecydować się na współpracę z doradcą restrukturyzacyjnym, który ma wiedzę oraz doświadczenie.
- Obwieszczenie o dniu układowym – (czas trwania: ok. 2 tygodnie) ustalenie dnia układowego to kolejny charakterystyczny i ważny element postępowania o zatwierdzenie układu. Nadzorca układu po rozpoczęciu pełnienia funkcji niezwłocznie dokonuje ustalenia dnia układowego. Dzień układowy nie może przypadać wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż jeden dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Ustalenie dnia układowego wywołuje wiele skutków. Po pierwsze data ta wyznacza podział wierzytelności na objęte układem (czyli te powstałe przed dniem układowym) oraz nieobjęte układem (te powstałe w dniu układowym i po nim). Ponadto, według dnia układowego określa się także uprawnienia wierzycieli do głosowania nad układem oraz skutki przyjętego układu.
Obwieszczenie o ustaleniu dnia układowego ustanawia niemal zupełną ochronę dłużnika przed egzekucją. Sprawia, że majątek dłużnika zostaje objęty ustawową ochroną przed egzekucją. Po dokonaniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego nie jest również dopuszczalne wykonywanie postanowień o zabezpieczeniu, jeśli ich przedmiotem jest majątek dłużnika. Obwieszczenie daje również ochronę kluczowych umów dla przedsiębiorstwa dłużnika. Po dokonaniu obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego druga strona takiej kluczowej umowy nie może swobodnie wypowiedzieć łączącego ją z dłużnikiem kontraktu ze względu na zaległości w jego realizacji. Co istotne, kontrahent będzie mógł wypowiedzieć umowę, gdy dłużnik nie będzie regulował bieżących zobowiązań wynikających z kontraktu. Jedną z negatywnych konsekwencji dla dłużnika, wynikającą z dokonania obwieszczenia, jest brak możliwości wykonywania czynności przekraczających zwykły zarząd. Do wykonania tego typu czynności niezbędne jest uzyskanie zgody nadzorcy układu.
- Głosowanie nad układem – (czas trwania: ok. 3 tygodnie) w postępowaniu o zatwierdzenie układu dłużnik dąży do zawarcia z wierzycielami układu, na mocy którego zostaną ustalone sposób i harmonogram spłaty jego zadłużenia. Na etapie głosowania nad układem w aktach postępowania powinny znajdować się kluczowe dokumenty, pozwalające wierzycielowi podjąć decyzję czy oddać głos za czy przeciw układowi. W aktach sprawy powinny zostać zamieszczone: wzór karty do głosowania, instrukcja oddania głosu, propozycje układowe, plan restrukturyzacyjny, oświadczenie dłużnika o uznaniu wierzytelności, test prywatnego wierzyciela, spis wierzytelności, spis wierzytelności spornych oraz opinia o możliwości wykonania układu.
Głosowanie może odbywać się w jednym z dwóch wariantów. Pierwszym z nich jest głosowanie w trybie zbierania głosów, z kolei drugi tryb obejmuje głosowanie na zgromadzeniu wierzycieli.
Na żądanie wierzyciela nadzorca układu powinien udzielić informacji, na podstawie których wierzyciel będzie w stanie ocenić, czy oddanie głosu za przyjęciem układu będzie dla niego korzystne.
Ponadto, wierzycielowi przysługuje możliwość złożenia zastrzeżeń do układu. Zastrzeżenia wnosi się do nadzorcy układu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego Krajowego Rejestru Zadłużonych. Mogą one dotyczyć zgodności z prawem przebiegu samodzielnego zbierania głosów lub innych okoliczności mogących mieć wpływ na zatwierdzenie układu. Zgłoszone w powyższy sposób zastrzeżenia (nie dotyczy to zastrzeżeń przekazanych ustnie, mailowo lub w innej formie) nadzorca układu jest zobowiązany dołączyć do swojego sprawozdania, składanego do sądu wraz z wnioskiem o zatwierdzenie układu. Dzięki temu sąd restrukturyzacyjny będzie mógł wziąć je pod uwagę przy rozważaniu czy zachodzą przeszkody do zatwierdzenia układu. Aby układ został przyjęty, wymagane jest uzyskanie jednocześnie: większości osobowej (za przyjęciem układu musi zagłosować ponad połowa głosujących wierzycieli) oraz większości kapitałowej (łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności przysługujących głosującym wierzycielom). Uzyskanie odpowiednej większości oblicza nadzorca układu, a następnie stwierdza przyjęcie układu.
Współautorzy: Marta Łużyńska i Maciej Woźniak
