PZU z obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego daje szeroką ochronę majątku dłużnika przed egzekucją.
W poniższym artykule przyjrzymy się, jak w praktyce wygląda ochrona przeciwegzekucyjna w Postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU). Czy PZU można prowadzić bez obwieszczenia? Czy wtedy zapewnia takie same korzyści?
Restrukturyzacja z obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego a zakaz egzekucji
Z perspektywy wierzyciela najdalej idącym skutkiem obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego jest zakaz egzekucji. Obowiązuje on od dnia ukazania się obwieszczenia w Krajowym Rejestrze Zadłużonych, przez okres:
- 4 miesięcy – jeżeli nie dojdzie do zawarcia układu i złożenia wniosku o zatwierdzenie układu;
- 3 miesięcy – jeżeli nie dojdzie do zawarcia układu i złożenia wniosku o zatwierdzenie układu, a któryś z uprawnionych wierzycieli złoży do sądu wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia o dniu układowym (skrócenie ochrony na wniosek);
- około 9 miesięcy (okres 3 miesięcy oraz kolejnych 2-6 miesięcy) – jeżeli dojdzie do zawarcia układu i wniosek o zatwierdzenie układu trafi do sądu.
Zakaz wszczęcia postępowania egzekucyjnego po otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego ma uzasadnienie. Jego brak mógłby niechybnie doprowadzić do niepowodzenia restrukturyzacji oraz pokrzywdzenia ogółu wierzycieli. Poprzez zakaz prowadzenia egzekucji dłużnik zyskuje czas, niezbędny do zawarcia układu. Nierzadko zdarza się, że na skutek przeprowadzonego postępowania restrukturyzacyjnego wierzyciele uzyskują większą korzyść, niż za pośrednictwem egzekucji komorniczej czy postępowania upadłościowego.
Zakaz egzekucji w praktyce
Ochrona przed egzekucją następuje poprzez zawieszenie wszystkich toczących się postępowań egzekucyjnych prowadzonych w celu zaspokojenia wierzytelności z majątku dłużnika. Jednocześnie od daty obwieszczenia niedopuszczalne staje się wszczęcie nowych postępowań egzekucyjnych. Nie można też wykonać postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia lub zarządzenia zabezpieczenia roszczenia na majątku dłużnika (art. 226e w zw. z art. 312 prawa restrukturyzacyjnego).
Zawieszenie egzekucji dotyczy wszystkich wierzytelności niezależnie od tego, czy są one objęte układem czy też nie. W trakcie PZU nie jest też dopuszczalne wszczęcie postępowań egzekucyjnych. Zakaz dotyczy zarówno skierowania egzekucji, ale też wykonania postanowienia o zabezpieczeniu roszczenia. I to nawet wówczas, gdy zostało wydane przed obwieszczeniem o ustaleniu dnia układowego. Zabezpieczenie roszczenia nie może zostać wykonane, niezależnie w jakim postępowaniu zostało wydane. Dotyczy to zarówno tytułów egzekucyjnych pochodzących od Sądu, jak i tych pozyskanych prywatnie np. oświadczenia o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Ponadto, wierzyciel zabezpieczony na majątku dłużnika w okresie od obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego (od dnia otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego) do dnia wydania postanowienia o zatwierdzeniu układu, również nie może prowadzić egzekucji z przedmiotu zabezpieczenia. Jego wierzytelność ujmuje się na spisie wierzytelności wraz ze wskazaniem przedmiotu i wysokości zabezpieczenia.
Sytuacja wygląda inaczej, gdy postępowanie o zatwierdzenie układu toczy się bez obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Dłużnik otrzymuje bowiem ochronę przed egzekucją dopiero po wydaniu przez Sąd postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu.
Wyjątki od reguły
W zakresie wszczynania egzekucji i dokonywania zabezpieczeń na majątku dłużnika po obwieszczeniu o ustaleniu dnia układowego, istnieją pewne wyjątku. Zakaz ten nie ma zastosowania w kilku przypadkach. Dotyczy to egzekucji świadczeń alimentacyjnych, renty z tytułu odszkodowania za wywołanie choroby, niezdolności do pracy, kalectwa lub śmierci. Wyjątkiem są także roszczenia o zamianę treści prawa dożywocia na dożywotnią rentę.
Od ustalenia dnia układowego komornik sądowy lub organ administracyjny prowadzący postępowanie egzekucyjne nie może dokonywać w zasadzie żadnych czynności (np. dokonać nowego zajęcia, czy też przeprowadzić egzekucyjnej sprzedaży majątku dłużnika). W przypadku złożenia przez wierzyciela wniosku o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, komornik powinien odmówić wszczęcia takiego postępowania. Jeśli jednak, wbrew ochronie przed egzekucją, do jej wszczęcia i prowadzenia dojdzie, to po uzyskaniu informacji o toczącym się postępowaniu o zatwierdzeniu układu, komornik sądowy powinien umorzyć takie postępowanie egzekucyjne.
Restrukturyzacja bez obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego a zakaz egzekucji
Nieco inaczej sytuacja zarysowuje się w przypadku wszczęcia postępowania o zatwierdzenie układu bez obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Wierzyciele przez czas trwania postępowania o zatwierdzenie układu bez obwieszczenia mogą prowadzić postępowania egzekucyjne. Rozpoczęcie okresu ochronnego następuje dopiero od dnia wydania postanowienia w przedmiocie zatwierdzenia układu i przysługuje do dnia jego uprawomocnienia.
Nawet jednak wówczas zakres przyznanej ochrony ma pewne ograniczenia. W takiej sytuacji dotyczyć będzie bowiem jedynie wierzytelności objętych układem z mocy prawa. Natomiast wierzyciele nieobjęci układem z mocy prawa w dalszym ciągu będą mogli prowadzić egzekucję, choć wyłącznie z przedmiotu zabezpieczenia. Ustawodawca przewidział przy tym pewien bonus dla dłużnika w postaci zapasu czasu. Dzięki temu prowadzenie rzeczonej egzekucji może być zawieszone na okres do trzech miesięcy, jeżeli egzekucję skierowano do przedmiotu zabezpieczenia niezbędnego do prowadzenia przedsiębiorstwa. Jednocześnie na poziomie ustawowym zagwarantowana została możliwość uchylenia w tym okresie zajęć dokonanych przed wydaniem postanowienia o zatwierdzeniu układu. Ograniczeniem są zajęcia dokonane na potrzeby zabezpieczenia lub egzekucji wierzytelności objętych układem z mocy prawa. Ponadto uchylenie zajęcia nastąpić może jedynie, jeżeli jest to konieczne dla dalszego prowadzenia przedsiębiorstwa.
Podsumowanie
Przedstawione różnice w poszczególnych opcjach dostępnych w ramach postępowania o zatwierdzenie układu, pozwalają ocenić, że dla dłużnika zdecydowanie bardziej korzystnym rozwiązaniem jest wybór postępowania z dokonaniem obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Natomiast z perspektywy wierzyciela już nie. Takie postępowanie przewiduje bowiem znaczenie szerszą ochronę majątku dłużnika przed egzekucją. Dotyczy to zarówno dostępnego wachlarza możliwości, jak i momentu ich otrzymania czy wreszcie – okresu obowiązywania. Powyższe aspekty są zaś fundamentalne dla dłużników znajdujących się w trudnej sytuacji ekonomicznej czy wręcz zagrożonych bankructwem.
