Kiedy można zastosować wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. I co powinno się w nim znaleźć?
Wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego to narzędzie, dzięki któremu wierzyciel może zaingerować w przypadku nadużyć ochrony, jaką dłużnikowi daje obwieszczenie o dniu układowym. Warto wiedzieć, w jakich przypadkach można go zastosować oraz co powinno się w nim znaleźć.
Podstawa do złożenia wniosku o uchyleniu skutków obwieszczenia
Zdarza się, że dłużnik nadużywa swoich praw związanych z ochroną, którą zapewnia mu obwieszczenie. Może to robić na przykład zatajając fakt przeprowadzenia wobec niego postępowania o zatwierdzenie układu (PZU), o którym obwieszczono, albo umorzeniu restrukturyzacji. Bywa też, że wszczyna postępowanie wyłącznie w celu opóźnienia działań windykacyjnych wierzycieli. Wobec tego wierzycielowi, ale także dłużnikowi i nadzorcy układu, przysługuje złożenie wniosku o uchylenie skutków obwieszczenia. Co więcej, taki wniosek może złożyć zarówno wierzyciel objęty układem, jak i taki, który nie został nim objęty. Ustawodawca pozbawił prawa do złożenia takiego wniosku wierzyciela, którego należność trafiła do spisu wierzytelności spornych.
Jednocześnie analizując podstawy do złożenia wniosku o uchylenie skutków obwieszczenia należy albo wykazać, że dłużnik w ciągu 10 lat skorzystał postępowania restrukturyzacyjnego, które umorzono, albo przeprowadził PZU, w ramach którego dokonał obwieszczenia. Następnie należy zweryfikować kwestie pokrzywdzenia wierzycieli. Ochrona dłużnika przed wierzycielami jest istotna dla zachowania ciągłości funkcjonowania przedsiębiorstwa. Jednak może w pewnych przypadkach prowadzić do działań, które naruszają interesy tych, którzy domagają się spłaty swoich należności.
Nadużycie praw przez dłużnika
Jednym z bardziej problematycznych przypadków jest sytuacja, gdy dłużnik wielokrotnie wnioskuje o otwarcie różnych postępowań restrukturyzacyjnych. W ten sposób chce uniknąć egzekucji. Przykładem może być firma, która najpierw przechodzi przyspieszone postępowanie układowe, a następnie, po jego niepowodzeniu, próbuje uproszczonej restrukturyzacji. W takich przypadkach celem dłużnika może być jedynie opóźnienie działań wierzycieli, bez realnej perspektywy na naprawę finansową przedsiębiorstwa. Dla wierzycieli to niekorzystny scenariusz – ich możliwości odzyskania pieniędzy są znacząco ograniczone, a proces dochodzenia roszczeń odwleka się w czasie.
Szczególnie problematycznym przypadkiem pokrzywdzenia wierzycieli jest sytuacja, w której dłużnik – choć faktycznie wypłacalny – pozoruje trudności finansowe. Może to robić w celu częściowej redukcji zadłużenia. Takie działanie stanowi poważne zagrożenie dla wierzycieli, którzy mogą nie mieć pełnej świadomości prawdziwego stanu finansowego firmy. Zgodnie z obowiązującymi przepisami, weryfikacja takich działań jest trudna. Natomiast sąd restrukturyzacyjny, nawet jeśli ma najlepsze intencje, może mieć trudności z rozpoznaniem, czy dłużnik rzeczywiście znajduje się w stanie zagrożenia niewypłacalnością.
Nie wszystko jednak stracone. Warto podkreślić, że ustawodawca przewidział znaczącą rolę wierzycieli. Niemniej jednak, nawet w przypadku przeprowadzenia postępowania o zatwierdzenie układu, wierzyciele powinni mieć na uwadze potencjalne ryzyka związane z możliwymi działaniami dłużnika.
Procedura złożenia wniosku o uchylenie skutków obwieszczenia
Kiedy wierzyciel ma pewność, że został pokrzywdzony przez dłużnika, może skorzystać z narzędzi, które pozwolą mu skutecznie temu przeciwdziałać. Jednym z nich jest uprawnienie do złożenia wniosku o uchylenie skutków obwieszczenia. Dzięki temu wierzyciele mogą zabezpieczyć swoje interesy, gdy dłużnik próbuje wykorzystać przepisy w sposób, który narusza ich prawa.
Bardzo istotne jest, aby wierzyciel złożył wniosek przez system teleinformatyczny Krajowego Rejestru Zadłużonych (KRZ) i wybrał do tego dedykowany formularz (nr 70029). Należy pamiętać, aby sygnaturę postępowania podać dopiero w uzasadnieniu. W przeciwnym wypadku wniosek trafi do akt prowadzonych przez nadzorcę układu, a nie do sądu.
- Miejsce składania wniosku
Wniosek o uchylenie skutków obwieszczenia należy skierować do właściwego miejscowo sądu restrukturyzacyjnego przez system KRZ. Jest nim wydział gospodarczy sądu rejonowego. Właściwość miejscowa sądu jest określona na podstawie głównego ośrodka podstawowej działalności dłużnika. Chodzi o miejsce, w którym dłużnik regularnie zarządza swoją działalnością o charakterze ekonomicznym i które jest rozpoznawalne dla osób trzecich.
- Opłata sądowa
Złożenie wniosku o uchylenie skutków obwieszczenia podlega opłacie podstawowej w wysokości 30 zł. Wynika ona z ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
- Przydział sprawy
Po złożeniu wniosku, sprawa trafia losowo do jednego sędziego poprzez System Losowego Przydziału Spraw. Odbywa się to zgodnie z regulacjami dotyczącymi postępowania restrukturyzacyjnego. Sąd orzeka w składzie jednego sędziego.
- Przesłuchanie stron
Przed wydaniem postanowienia sąd może, ale nie musi, wysłuchać dłużnika, wierzyciela lub nadzorcy układu. Wysłuchanie to może mieć formę pisemną, a sąd ma prawo żądać, aby złożone oświadczenie było notarialnie poświadczone. Takie oświadczenie stanowi dowód w sprawie.
- Decyzja sądu i możliwość zaskarżenia
Po rozpoznaniu wniosku sąd wydaje postanowienie. W przypadku, gdy dzieje się to na posiedzeniu niejawnym, sąd sporządza uzasadnienie z urzędu, jeśli przysługuje na nie środek zaskarżenia. Postanowienie, wraz z uzasadnieniem, jest trafia do systemu teleinformatycznego, opatrzone kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Postanowienie sądu pierwszej instancji nie podlega obwieszczeniu. Tym samym termin do zaskarżenia biegnie od momentu zamieszczenia postanowienia w systemie teleinformatycznym. Zażalenie należy wnieść w terminie tygodnia od tego dnia. W przypadku, gdy postanowienie są wydał na posiedzeniu jawnym, termin zaskarżenia biegnie od momentu ogłoszenia postanowienia na rozprawie.
W przypadku wydania przez sąd postanowienia o uchyleniu skutków obwieszczenia, postępowanie restrukturyzacyjne toczy się dalej. Dłużnik nie ma jednak ochrony przed egzekucją.
- Dostęp do akt
Uczestnicy postępowania (m.in. wierzyciele) oraz osoby przez nich upoważnione mają prawo do uzyskania dostępu do akt sprawy za pośrednictwem systemu teleinformatycznego. Umożliwia im to bieżące monitorowanie przebiegu postępowania.
Warto pamiętać, że restrukturyzacja jest procesem skomplikowanym i pełnym pułapek zarówno dla dłużników, jak i wierzycieli. O ile dłużnik ma prawo walczyć o przetrwanie na rynku, o tyle wierzyciele muszą być świadomi ryzyka, że ich interesy mogą zostać naruszone. Ważne jest więc, aby w takich sytuacjach zachować czujność i na bieżąco monitorować przeprowadzane postępowanie restrukturyzacyjne.
