Pozasądowe PZU w dużej mierze leży w rękach nadzorcy. Jak powinna wyglądać komunikacja wierzyciela z nadzorcą układu?
Komunikacja wierzyciela z nadzorcą układu to ważna kwestia w Postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU). Jest to jedyne postępowanie restrukturyzacyjne o charakterze pozasądowym. W związku z tym w dużej mierze leży ono w rękach nadzorcy układu. Nadzorca powinien stać na straży jego zgodności z prawem, ale i dbać o słuszny interes wierzycieli. Dlatego też dla wierzyciela jest ważne, żeby kontakt z nim był możliwie jak najprostszy. Zależy mu też na otrzymywaniu od nadzorcy wszelkich niezbędnych informacji zarówno na temat postępowania, jak i kondycji dłużnika.
Dowolny sposób i forma komunikacji
Nadzorcę układu w PZU wybiera dłużnik. Jego zasadniczą rolą jest wsparcie dłużnika w przygotowaniu planu restrukturyzacyjnego i propozycji układowych. Sporządza też spis wierzytelności oraz spis wierzytelności spornych. Ponadto współpracuje z dłużnikiem w zakresie sprawnego i zgodnego z prawem zbierania głosów przy zachowaniu praw wierzycieli. Nadzorca układu składa także opinię o możliwości wykonania układu.
Wierzyciel ma prawo do aktywnego uczestnictwa w przebiegu PZU. W ramach podejmowanych przez niego działań, na uwagę zasługuje także kontakt z nadzorcą układu. Jako że postępowanie ma pozasądowy charakter, niezbędny jest mechanizm, pozwalający wierzycielom na dostęp do informacji oraz na komunikację z nadzorcą. Dłużnik nie zawsze jest otwarty na rozmowę z wierzycielem i przedstawienie realnych możliwości spłaty. Może on wręcz unikać wierzyciela lub pozorować chęć porozumienia w celu uzyskania od niego głosu za układem. Z tego względu przewidziano w ustawie istotne uprawnienie informacyjne, które wierzyciel może realizować poprzez nadzorcę układu.
Zgodnie z art. 216 ust. 1 p.r. wierzyciel może żądać od nadzorcy układu udzielenia informacji o sytuacji majątkowej dłużnika i możliwości wykonania układu. Co do zasady dotyczy to informacji w zakresie, który jest potrzebny do podjęcia racjonalnej ekonomicznie decyzji o głosowaniu za układem albo przeciwko niemu. Nadzorca musi takiej informacji udzielić. Ustawa nie określa przy tym terminu na jej udzielenie. Należyta staranność wymagana od nadzorcy nakazuje mu jednak odpowiedzieć bez zbędnej zwłoki. Z reguły oznacza to tygodniowy okres oczekiwania. Jeśli zapytanie będzie dotyczyło skomplikowanych i rozległych zagadnień, odpowiedź powinna być sporządzona na tyle szybko, aby wierzyciel był w stanie podjąć decyzję w przedmiocie głosowania. Komunikacja pomiędzy nadzorcą a wierzycielami może być prowadzona w dowolny sposób i w dowolnej formie.
Jakich informacji musi udzielić nadzorca
Nadzorca nie ma obowiązku odpowiadania na każde pytanie wierzycieli. Część wierzycieli może próbować wykorzystać postępowanie restrukturyzacyjne do zdobycia informacji stanowiących tajemnicę przedsiębiorstwa dłużnika. Dlatego też nadzorca ma obowiązek udzielania tylko takich informacji, które są potrzebne do podjęcia racjonalnej ekonomicznie decyzji o głosowaniu za układem albo przeciwko niemu. Będą to więc w szczególności informacje objęte sprawozdaniem nadzorcy układu. W jego skład wchodzi też plan restrukturyzacyjny oraz opinia o możliwości wykonania układu. Informacje te mają tak szeroki zakres, że powinny stanowić wystarczającą podstawę do podjęcia decyzji przez wierzycieli. Z pewnością nie są konieczne w tym wypadku dane technologiczne, dotyczące źródeł dostaw czy też kanałów dystrybucji.
W przypadku, gdy wyżej wskazane dokumenty nie umożliwią podjęcia racjonalnej decyzji co do głosowania, wierzyciel ma prawo domagać się od nadzorcy ich aktualizacji. Dotyczy to szczególnie sytuacji, kiedy niewystarczająco czytelnie wyjaśniają one, czy nadwyżki pieniężne, którymi będzie dysponował dłużnik, pozwolą na wykonanie propozycji układowych dla poszczególnych grup interesu. Możliwość komunikacji z nadzorcą w trybie art. 216 ust. 1 p.r nie wyłącza możliwości bezpośredniej komunikacji wierzyciela z dłużnikiem. W interesie dłużnika leży , aby jak najwięcej wierzycieli opowiedziało się za zaproponowanym przez niego układem.
Komunikacja za pośrednictwem KRZ
Po ustaleniu dnia układowego nadzorca układu zakłada i prowadzi akta w systemie teleinformatycznym obsługującym postępowanie sądowe. Wierzyciel ma prawo złożyć wniosek o dostęp do tych akt. Można to uznać za pierwszą aktywność wierzyciela, jaką winien podjąć. Akta postępowania zawierają bowiem wszystkie interesujące wierzyciela dokumenty. Już na początkowym etapie postępowania, w aktach postępowania nadzorca układu zamieszcza przede wszystkim spis wierzytelności oraz wstępny plan restrukturyzacyjny.
Weryfikacja spisu przez wierzyciela pozwala stwierdzić przede wszystkim, czy jego wierzytelność została uwzględniona i czy jej wysokość jest określona prawidłowo. Można tam także znaleźć informacje na temat tego, czy prawidłowo ujęto zabezpieczenia wierzytelności, jak również czy dłużnik wskazał, z czego wierzytelność wynika. W przypadku jakichkolwiek rozbieżności wierzyciel może złożyć pismo do akt prowadzonych przez nadzorcę układu. Tym sposobem może zaktualizować informacje na temat przysługującej mu wierzytelność. W związku z prowadzeniem akt postępowania w systemie teleinformatycznym, forma kontaktu wierzyciela z nadzorcą układu oraz dłużnikiem powinna ograniczać się do wymiany pism za pośrednictwem KRZ.
Kontakt z wierzycielem spoza spisu
Sytuacja komplikuje się, gdy wierzyciel nie został umieszczony na spisie wierzytelności. Wtedy brak jest podstaw do udzielenia mu dostępu do akt postępowania. Jako dobrą praktykę nadzorcy układu w takiej sytuacji należy wskazać próbę kontaktu z wierzycielem, który nie widnieje w spisie. Kwestia ta winna zostać rozstrzygnięta również z udziałem dłużnika. Czasami przyczyna pominięcia wierzyciela w spisie nie wynika z winy dłużnika. Niemniej jednak taka sytuacja zawsze powinna podlegać wyjaśnieniom.
Nadzorca układu powinien pełnić swoje obowiązki informacyjne w stosunku do wierzycieli. Jest on zobowiązany do poinformowania dłużnika o wszelkich przeszkodach uniemożliwiających skorzystanie z PZU. Dotyczy to także informacji o sytuacji majątkowej dłużnika w zakresie niezbędnym do podjęcia racjonalnej ekonomicznie decyzji co do głosowania za układem lub przeciwko niemu. Obowiązek realizowany jest poprzez umieszczenie odpowiednich dokumentów w aktach postępowania, a nie przez indywidualnie skierowaną do wierzycieli korespondencję.
Autorzy: Marta Łużyńska, Natalia Korotczuk, Maciej Woźniak
