Zamieszczanie i usuwanie danych z KRZ
Krajowy Rejestr Zadłużonych (KRZ) w znakomitej większości zastąpił Monitor Sądowy i Gospodarczy (MSiG). To tam wcześniej dokonywano obwieszczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym. Jak wygląda proces zamieszczania i usuwania danych z rejestru?
Celem uchwalenia ustawy o KRZ było zwiększenie transparentności postępowań upadłościowych i restrukturyzacyjnych. Ustawodawca chciał także zapewnić dzięki temu bezpieczeństwo obrotu gospodarczego. Ustawa nie zmieniła zakresu jawności w odniesieniu do podmiotów niewypłacalnych lub zagrożonych niewypłacalnością. Przewidziała jedynie nowy sposób udostępniania danych osobom zainteresowanym.
JAWNOŚC REJESTRU
Wobec jasno zarysowanego celu, ustawodawca postanowił o udostępnianiu danych przetwarzanych w toku postępowań insolwencyjnych wyłącznie w KRZ. Miejscem, w którym zebrano dane, jest rejestr zawierający ustrukturyzowany zbiór informacji o podmiotach niewypłacalnych albo zagrożonych niewypłacalnością oraz zbiór obwieszczeń (dalej: Rejestr).
Przepisy rozróżniają Rejestr rozumiany jako miejsce umieszczania danych o podmiotach wskazanych w ustawie oraz zbioru obwieszczeń, na podstawie których są ujawniane dane w Rejestrze, od systemu teleinformatycznego. Ten drugi wspiera orzecznictwo sądów upadłościowych i restrukturyzacyjnych.
Ustawodawca przewidział możliwość dostępu do informacji zawartych w Rejestrze bez potrzeby powoływania się na interes prawny (art. 4 u.KRZ). Wspólną cechą podmiotów, których dane umieszczane są w Rejestrze, są te, które odnoszą się do ich stanu majątkowego. Jest to niewypłacalność, zagrożenie niewypłacalnością albo inne problemy z wypłacalnością.
KRZ jest rejestrem podmiotowym. Jego główna funkcja to ujawnianie podmiotów niewypłacalnych. Nie ujawnia się w nim jednak struktury zadłużenia poszczególnych podmiotów. Regulacje zawarte w ustawie o KRZ określają szczegółowe informacje, które podlegają ujawnieniu w rejestrze (art. 5-8 u.KRZ). Wśród nich można wyróżnić prawnie istotne zdarzenia, takie jak upadłość czy bezskuteczność egzekucji.
Dane ujawnione w Rejestrze nie korzystają z domniemania prawnego prawdziwości danych. Rejestr KRZ pełni bowiem funkcję informacyjną. Ujawnianie danych nie ma charakteru wpisu do rejestru (w przeciwieństwie do systemów obsługujących postępowanie rejestrowego w KRZ czy postępowanie wieczystoksięgowe). Jest to czynność techniczna, której dokonanie zapewniono przez stworzenie funkcjonalności systemu teleinformatycznego.
ZAMIESZCZANIE DANYCH W KRZ
Obwieszczenia w przypadkach przewidzianych w Prawie upadłościowym i Prawie restrukturyzacyjnym dokonuje się w Rejestrze (art. 27 ust. 4 p.u., art. 199 ust. 1 p.r.). Tryb ujawniania danych w Rejestrze opiera się na zautomatyzowanym działaniu systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe (art. 9 ust. 1 u.KRZ). Następuje to np. po wydaniu postanowienia przez sąd lub dokonaniu czynności, którą należy ujawnić. Ujawnianie danych nie wiąże się z żadnymi dodatkowymi czynnościami po stronie sądu.
Wejście w życie ustawy o KRZ w porównaniu do poprzednio obowiązujących przepisów zmieniło jedynie miejsce publikacji z MSiG na Rejestr. Na mocy art. 455 ust. 1 p.r. do dnia utworzenia Rejestru obowiązywała bowiem regulacja przejściowa – obwieszczeń trzeba było dokonywać MSiG. Wraz z wejściem w życie ustawy o KRZ w interesie wszystkich wierzycieli pozostanie regularne śledzenie obwieszczeń dokonywanych w KRZ.
USUWANIE DANYCH Z KRZ
Zgodnie z art. 11 ustawy o KRZ, dane zawarte w tym rejestrze nie mogą być z niego usunięte, chyba, że ustawa stanowi inaczej. Zasadniczo taka regulacja ma zapewnić lojalność w relacjach pomiędzy kontrahentami.
Według ogólnej zasady zaprzestanie ujawniania danych w KRZ następuje automatycznie po upływie 10 lat od dnia prawomocnego zakończenia lub umorzenia postępowania, którego dotyczą. W sytuacji, gdy w postępowaniu upadłościowym został prawomocnie ustalony plan spłaty wierzycieli (art. 370a p.u., art. 49116 ust. 1a p.u.), dane ujawnione w Rejestrze są usuwane po upływie 3 lat. Ten czas liczy się od dnia uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu wykonania planu spłaty wierzycieli i umorzeniu zobowiązań upadłego albo umorzeniu zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Dane mogą być usunięte także po upływie 10 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu planu spłaty wierzycieli.
Jeśli w postępowaniu prawomocnie warunkowo umorzono zobowiązania upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli, dane ujawnione w KRZ przestają być dostępne po upływie 3 lat od dnia upływu terminu 5 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Może to być także 10 lat od dnia uprawomocnienia się postanowienia o uchyleniu postanowienia o warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli (art. 11 ust. 4a u.KRZ).
WYSZUKIWANIE DANYCH W REJESTRZE
Kryteriami pozwalającymi na sprawne wyszukiwanie danych dotyczących podmiotów ujawnionych w Rejestrze są:
- w odniesieniu do osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej – numer PESEL lub numer NIP albo sygnatura akt sprawy,
- w odniesieniu do osób fizycznych, które prowadzą działalność gospodarczą – imię i nazwisko, firma, numer PESEL, NIP albo sygnatura akt sprawy,
- w odniesieniu do podmiotów niebędących osobami fizycznymi – nazwa lub firma, numer w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), NIP albo sygnatura akt sprawy.
PODSUMOWANIE
Rejestr KRZ w znakomitej większości zastąpił MSiG, w który dotychczas dokonywano obwieszczeń w postępowaniu upadłościowym i restrukturyzacyjnym. Można się spodziewać, że dalsze prace nad Rejestrem przyczynią się do szybszej realizacji interesów uczestników postępowań insolwencyjnych. Efektem ma być także łatwiejszy dostęp do danych o podmiotach w kryzysie płatniczym.
Niniejszy tekst stanowi wyciąg z komentarza praktycznego przygotowanego przez autora dla wydawnictwa Wolters Kluwer. Pełna wersja komentarza jest dostępna dla użytkowników systemu LEX pod adresem
