Postępowania restrukturyzacyjne i upadłościowe w grudniu 2023 roku wraz z podsumowaniem kwartalnym
Dane zebrane w grudniu 2023 roku w sposób szczególny wyróżniły się na tle wcześniej minionych miesięcy. Otóż, były jednym z niższych. Nie podważyło to jednak wcześniej wysnuwanych wniosków kwartalnych o ukształtowaniu się swoistego rodzaju stabilizacji względem wszystkich analizowanych kategorii danych. Co więcej, po dwóch latach od wprowadzenia nowego postępowania o zatwierdzenie układu oraz Krajowego Rejestru Zadłużonych sytuacja sprawia wrażenie ugruntowanej.
Nieustannie przedmiotem analizy uczyniliśmy:
- liczbę wniosków o wszczęcie sądowych postępowań restrukturyzacyjnych
i liczbie obwieszczeń o ustaleniu dnia układowego w postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU), - liczbę otwartych sądowych postępowań restrukturyzacyjnych,
- liczbę wniosków o ogłoszenie upadłości i liczbę ogłoszonych upadłości,
- różnicę występującej pomiędzy statystykami za minione trzy kwartały obecnego roku w zakresie analizowanych danych.
Postępowania restrukturyzacyjne
W grudniu 2023 roku obwieszczono o wpływie 24 wniosków o otwarcie sądowych postępowań restrukturyzacyjnych. Tym samym, to właśnie pod koniec roku złożono najmniej tego typu wniosków. Doszukując się przyczyn takiego stanu rzeczy zaobserwowano spadek zainteresowania wszystkimi dostępnymi rodzajami restrukturyzacji. Jednak w największym stopniu dotyczył on postępowań sanacyjnych. I tak, złożono wówczas zaledwie 6 wniosków o wszczęcie sanacji. Biorąc pod uwagę, że średnia liczba wniosków o wszczęcie tego typu restrukturyzacji w całym ubiegłym roku oscylowała w granicach 15 wniosków należy stwierdzić, że w grudniu nastąpiło duże odstępstwo od tej normy. Z kolei, zainteresowanie przyspieszonymi postępowaniami układowymi (PPU) wyraziło w tym samym czasie 13 podmiotów, a postępowaniami układowymi – 5. Oba wyniki plasowały się w granicach średnich wynoszących odpowiednio, 17 i 6 wniosków.
W całym 2023 roku obwieszczono o wpływie 457 wniosków o otwarcie sądowych postępowań restrukturyzacyjnych, z czego 127 w I kwartale, 113 w II kwartale, 125 w kwartale III i 92 w kwartale IV. Stanowi to odpowiednio 28%, 25%, 27% i 20% wszystkich złożonych wniosków i skłania do stwierdzenia, że zainteresowanie postępowaniami sądowymi utrzymywało się na podobnym poziomie z zastrzeżeniem, że w IV kwartale odnotowano pewne odstępstwo od tej normy. Z kolei, zagłębiając się w dane szczegółowe obrazujące popularność poszczególnych typów restrukturyzacji jednoznacznie widoczna jest dominacja PPU (205 wniosków stanowi 45%) i sanacji (185 wniosków stanowi 40%) nad postępowaniami układowymi (67 wniosków stanowi 15%).
Wykres 1. Liczba wniosków o wszczęcie sądowych postępowań restrukturyzacyjnych złożonych w IV kwartale 2023 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zebranych z KRZ.
W grudniu 2023 roku otwarto 22 sądowe postępowania restrukturyzacyjne. Stanowiło to o 33% mniej niż w lutym, kiedy to otwarto największą liczbę restrukturyzacji (33) i o 37,5% więcej niż w kwietniu, gdy otwarto ich najmniej (16). Skłania to do twierdzenia, że liczba postępowań restrukturyzacyjnych wszczętych w grudniu plasowała się w okolicach średniej wynoszącej 24 otwarte restrukturyzacje.
Spośród 22 wszczętych sądowych restrukturyzacji: 10 stanowiły sanacje, 7 PPU i 5 postępowania układowe. Zestawiając to z danymi z minionych miesięcy można stwierdzić, że w grudniu nie odnotowano zbyt dużych wahań w stosunku do rozpoczętych postępowań sanacyjnych i układowych. Tego z kolei nie można powiedzieć o PPU. Grudzień był jednym z trzech miesięcy (oprócz stycznia i kwietnia), gdy otwarto najmniej tego typu restrukturyzacji.
Na przestrzeni minionych dwunastu miesięcy ubiegłego roku otwarto 290 sądowych postępowań restrukturyzacyjnych, z czego 78 w I kwartale, 74 w II kwartale, 63 w kwartale III i 75 w kwartale IV. Stanowi to odpowiednio 27%, 25%, 22% i 26% wszystkich wszczętych sądowych restrukturyzacji i pozwala na dokonanie stwierdzenia, że w ubiegłym roku sądy wydawały porównywalną liczbę postanowień o otwarciu postępowań restrukturyzacyjnych.
Natomiast zagłębiając się w dane szczegółowe obrazujące otwieranie poszczególnych typów restrukturyzacji dominacja PPU (154 otwarć stanowi 53%) jest niezaprzeczalna. W dalszej kolejności wszczynane były postępowania sanacyjne (102 otwarć stanowi 35%), a postępowania układowe stanowiły najmniejszy procent otwarć (34 otwarcia to 12%).
Wykres 2. Liczba otwartych sądowych postępowań restrukturyzacyjnych w IV kwartale 2023 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zebranych z KRZ.
W grudniu 2023 288 dłużników dokonało obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego1. Na tle pozostałych miesięcy ubiegłego roku była to jedna z najmniejszych liczb obrazująca popularność postępowania o zatwierdzenie układu (PZU). Jedynie w styczniu odnotowano o 6% mniej obwieszczeń (271).
Natomiast w trakcie minionych dwunastu miesięcy ubiegłego roku obwieszczono o 3903 dniach układowych w postępowaniu o zatwierdzenie układu (PZU), z czego 965 w I kwartale, 1016 w II kwartale, 981 w kwartale III i 941 w kwartale IV. Stanowi to odpowiednio 25%, 26%, 25% i 24% i uprawnia do twierdzenia, że popularność PZU utrzymywała się na wysokim i względnie stabilnym poziomie. Średnia liczba obwieszczeń wynosiła 325.
Wykres 3. Liczba otwartych PZU w IV kwartale 2023 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zebranych z KRZ.
W grudniu łącznie otwarto 310 postępowań restrukturyzacyjnych. Na tle pozostałych jedenastu minionych miesięcy to jeden z najniższych wyników. Jedynie w styczniu wszczęto o 7% mniej restrukturyzacji (290).
Natomiast, w całym 2023 roku otwarto 4193 postępowań restrukturyzacyjnych. Z tego, 1043 w I kwartale, 1090 w II kwartale, 1044 w III trzecim i 1016 w IV kwartale. Stanowi to odpowiednio, 25%, 26%, 25% i 24% wszystkich wszczętych restrukturyzacji i przekonuje to do wysnucia wniosku o równomiernym rozłożeniu liczby wszczynanych restrukturyzacji. Unaocznia to także średnia liczba wszystkich otwartych postępowań restrukturyzacyjnych, która uplasowała się na poziomie 349.
Wykres 4. Liczba otwartych postępowań restrukturyzacyjnych w IV kwartale 2023 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zebranych z KRZ.
W grudniu spośród wszystkich postępowań restrukturyzacyjnych, 22 zostały otwarte przez sąd, a 288 to PZU. Stanowi to odpowiednio 7% i 93%. W taki sam procentowy sposób rozłożyły się roczne proporcje sądowych restrukturyzacji (290) i PZU (3903).
Wykres 5. Liczba otwartych sądowych i pozasądowych postępowań restrukturyzacyjnych w IV kwartale 2023 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zebranych z KRZ.
Postępowania upadłościowe
W grudniu 2023 roku do sądów restrukturyzacyjnych i upadłościowych wpłynęło 1 923 wnioski dłużników o ogłoszenie upadłości. Tym samym, odnotowano wówczas zaledwie 5% odchylenie od zaobserwowanej normy wynoszącej 2 028 wniosków złożonych w przedmiotowej sprawie w ubiegłym roku. Z kolei, w odniesieniu do konkretnych miesięcy, które wyróżniły się pod względem największej (w marcu było ich 2382 i najmniejszej liczby (w styczniu było ich 1776) złożonych wniosków w grudniu przedłożono odpowiednio o 19% mniej i o 8% więcej wniosków.
Spośród wszystkich wniosków złożonych w grudniu: 115 dotyczyło spółek prawa handlowego, a 1 808 osób fizycznych2, czyli odpowiednio 6% i 94%. Na tle pozostałych miesięcy minionego roku te dane plasują się pośrodku i pozwalają na wysnucie wniosków o sinusoidalnym zainteresowaniu wnioskowaniem o upadłość.
Na przestrzeni czterech kwartałów 2023 roku złożono 24 336 wniosków o ogłoszenie upadłości. Z tego 6 067 w I kwartale, 5 842 w II kwartale, 6 171 w III trzecim i 6 256 w IV kwartale. Stanowi to odpowiednio, 25%, 24%, 25% i 26% wszystkich wniosków i pozwala wnosić o pewnym ustabilizowanym poziomie.
Poddając zaś analizie szczegółowej dane dotyczące spółek prawa handlowego i osób fizycznych dostrzeżono, że 1 518 spółek prawa handlowego wnioskowało o upadłość (373 w I kwartale, 353 w II kwartale, 476 w III kwartale i 315 w IV kwartale) i 22 818 osób fizycznych (5693 w I kwartale, 5489 w II kwartale, 5695 w III kwartale i 5941 w IV kwartale), co stanowi 6% i 94% całości. Te rozpiętości liczbowe i procentowe są niezwykle wyraźne, ale nie są zaskoczeniem. Obserwowaliśmy je bowiem nieustannie od początku roku.
Wykres 6. Liczba wniosków o ogłoszenie upadłości złożonych w IV kwartale 2023 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zebranych z KRZ.
W ostatnim miesiącu 2023 roku sądy wydały 1 653 postanowienia o ogłoszeniu upadłości. Tym samym, to jeden z najniższych wyników zaledwie o 3% większy od najmniejszej liczby wniosków (1602) złożonych w sierpniu i o 23% mniejszy od największej liczby wniosków (2 135) złożonych w październiku, a także o 7% odbiegający od średniej liczby (1 786) wydanych postanowień w ubiegłym roku.
Spośród wszystkich postanowień wydanych w grudniu: 16 dotyczyło spółek prawa handlowego, a 1 637 osób fizycznych. Stanowi to odpowiednio 1% i 99%. Tym samym, liczba postanowień wydanych w sprawie upadłości spółek była najniższa, a liczba postanowień dotyczących osób fizycznych stanowiła drugi najniższy wynik (jedynie w styczniu złożono o 0,7% mniej wniosków) w minionym roku.
Natomiast na przestrzeni czterech minionych kwartałów 2023 roku wydano 21 428 postanowień o ogłoszenie upadłości, z tego 5478 w I kwartale, 5264 w II kwartale, 5166 w III trzecim i 5521 w IV kwartale. Stanowi to odpowiednio, 26%, 24%, 25% i 26% wszystkich postanowień. Wyodrębniając z tego szczegółowe dane dotyczące spółek prawa handlowego i osób fizycznych odnotowano 310 postanowień o ogłoszeniu upadłości spółek prawa handlowego (76 w I kwartale, 77 w II kwartale, 70 w III kwartale i 87 w IV kwartale) i 21 119 postanowień w stosunku do upadłości osób fizycznych (5402 w I kwartale, 5187 w II kwartale, 5096 w III kwartale i 5434 w IV kwartale), co stanowi 1% i 99% całości. I również w odniesieniu do tych danych można jednoznacznie stwierdzić, że występujące rozpiętości liczbowe i procentowe nieustannie pogłębiały się od początku roku.
Wykres 7. Liczba postanowień o ogłoszeniu upadłości wydanych w IV kwartale 2023 roku.
Źródło: Opracowanie własne na podstawie danych zebranych z KRZ.
Podsumowanie
Podsumowując powyższą analizę z pewnością wyraźnie zauważalne jest to, że dane za grudzień ilustrujące postępowania restrukturyzacyjne były jednymi z najniższych na przestrzeni całego minionego roku. Otóż, grudzień zapisał się jako jeden z dwóch miesięcy (zaraz za styczniem), w którym otwarto najmniejszą liczbę restrukturyzacji (310). W dużej mierze wynikało to ze zmniejszenia popularności PZU (288 obwieszczeń). Otwarcia sądowych postępowań restrukturyzacyjnych nie obiegały właściwie od normy (wynoszącej 24), ale dominujący poziom otwarć PPU został wyraźnie zachwiany (w grudniu wszczęto o 33% mniej PPU niż w czerwcu, kiedy to wspomnianych otwarć było najwięcej). Co więcej, na tle minionego roku to właśnie w grudniu odnotowano najmniejszą liczbę wniosków o otwarcie sądowych restrukturyzacji (22), a to za sprawą spadku zainteresowania postępowaniami sanacyjnymi, o które w ostatnim miesiącu ubiegłego roku zawnioskowało najmniej podmiotów (6). Te zawirowania obserwowane w grudniu nie zakłóciły ogólnej tendencji dotyczącej liczby wniosków i liczby wszczynanych postępowań restrukturyzacyjnych w ubiegłym roku. W 2023 roku łącznie otwarto 4193 postępowań restrukturyzacyjnych, z czego 290 postanowieniem sąd i 3903 PZU. Stanowiło to odpowiednio 7% i 93% i niezaprzeczalnie potwierdzało niezmiennie utrzymującą się i wyraźną popularność PZU wśród wybieranych postępowań. Z kolei, wśród sądowych restrukturyzacji zdecydowanie dominowało PPU.
W odniesieniu zaś do postępowań upadłościowych dane za grudzień obrazujące liczby wniosków o ogłoszenie upadłości nie odbiegały od dotychczas obserwowanych norm. Tego z kolei nie można było powiedzieć o liczbach postanowień o ogłoszeniu upadłości. Grudzień zapisał się jako jeden z miesięcy (zaraz po sierpniu i styczniu), w którym wydano najmniej postanowień tego typu (1653). Było to pokłosiem najmniejszej liczby postanowień o ogłoszeniu upadłości spółek prawa handlowego (16) i drugiej najmniejszej (zaraz za styczniem) liczby postanowień o ogłoszenie upadłości osób fizycznych (1637).
Natomiast odwołując się do danych za cztery kwartały 24 336 razy zawnioskowano o upadłość i 21 429 razy ją ogłoszono. Te liczby rozłożyły się symetrycznie na poszczególne kwartały, więc systematycznie obserwowaliśmy duże dysproporcje pomiędzy wnioskami i postanowieniami o ogłoszenie upadłości składanymi przez spółki prawa handlowego i osoby fizyczne. Wyraźnie widoczne było także sinusoidalne wnioskowanie przez zainteresowane podmioty o ogłoszenie upadłości. Tego typu zjawisko było również dostrzegane w zakresie wydawania postanowień o upadłości osób fizycznych. Inaczej było w przypadku postanowień o upadłość spółek prawa handlowego. W tym zakresie nieustannie obserwowano, że wspominane liczby utrzymują się na zbliżonym poziomie przez cały 2023 rok.
Opracowanie przygotowali: dr Ulyana Zaremba, dr Maria Wąsicka-Sroczyńska i r. pr. Maciej Woźniak.
1 Podobnie, jak w poprzednich raportach, przypominamy, że wskazana liczba nie odzwierciedla wszystkich rozpoczętych postępowań o zatwierdzenie układu, lecz tylko te, w których dłużnik zdecydował skorzystać z ochrony, jaką daje obwieszczenie w KRZ.
2 Pod pojęciem osób fizycznych niezmiennie rozumiemy zarówno wnioski złożone przez konsumentów, jak i przez przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą.
