Komentarz do artykułu „Zgłoszenie wierzytelności w nowej odsłonie – wybrane zagadnienia”
Michał Węgliński, Zgłoszenie wierzytelności w nowej odsłonie – wybrane zagadnienia, Doradca Restrukturyzacyjny nr 23 [1/2021].
Wprowadzenie
Artykuł zawiera omówienie stanu prawnego po zmianach wprowadzonych 24 marca 2020 r. w zakresie zgłoszenia wierzytelności w postępowaniu upadłościowym. Autor przedstawia szereg problemów praktycznych, skupiając się na możliwych błędach uczestników postępowania i ich skutkach.
Problem
W tekście podjęto próbę odpowiedzi na następujące pytania:
- Jakie znaczenie dla procedury zgłoszenia wierzytelności ma zawiadomienie wierzycieli o ogłoszeniu upadłości?
- W jakim trybie i terminie wierzyciel powinien zgłosić prawa osobiste i roszczenia ciążące na nieruchomości (art. 51 ust. 5 p.u.)?
- Jakie są skutki błędnego skierowania zgłoszenia wierzytelności do sądu zamiast do syndyka, gdy zgłoszenie powinno trafić do sądu? Czy termin w takim wypadku jest zachowany?
- Czy możliwe jest przywrócenie terminu do uzupełnienia braków formalnych lub opłaty od zgłoszenia wierzytelności, gdy syndyk jest adresatem zgłoszenia?
- Jaki cel ma skarga na czynność syndyka (art. 49112 p.u.) i jak przeciwdziałać jej nadużyciu?
- Czy zryczałtowana opłata za zgłoszenie wierzytelności po terminie jest dobrym rozwiązaniem?
Streszczenie
Po uwagach wstępnych, odwołujących się do szerokich fragmentów uzasadnienia projektu ustawy, autor krytycznie odnosi się do poglądu literatury, zgodnie z którym termin na zgłoszenie wierzytelności biegnie od doręczenia wierzycielowi zawiadomienia o ogłoszeniu upadłości.
Następnie tekst zawiera analizę praktyki zgłoszenia praw osobistych i roszczeń ciążących na nieruchomości – materii, która nie została objęta nowelizacją i budzi obecnie wątpliwości. W tym celu w tekście przedstawiono próbę badawczą, wynikającą z treści obwieszczeń w Monitorze Sądowym i Gospodarczym, która obrazuje rozbieżności w omawianym obszarze. Ten fragment zamykają rekomendacje autora, w jakim kierunku powinna zmierzać praktyka.
Dużo uwagi poświęcono istotnej kwestii błędów przy zgłoszeniu wierzytelności – skierowania do niewłaściwego organu czy złożenia po terminie. W tym zakresie autor dokonał analizy zarówno przepisów prawa upadłościowego, postępowania cywilnego jak i tekstu rozporządzenia – regulaminu urzędowania sądów powszechnych, poszukując podstawy prawnej do przekazania zgłoszenia przez sąd do syndyka.
Następnie autor zbadał kwestię dochowania terminu do zgłoszenia wierzytelności w przypadku jego błędnego skierowania. W tym zakresie odwołał się do orzecznictwa dotyczącego analogicznej sytuacji przy skardze na czynność komornika i wskazał, że takie zgłoszenie w większości wypadków nie będzie uznane za złożone we właściwym czasie. W dalszej części omówiono dopuszczalność i tryb przywrócenia terminu do uzupełnienia zgłoszenia wierzytelności. Ten problem został omówiony odrębnie dla upadłości przedsiębiorcy i dla uproszczonej upadłości konsumenckiej.
W końcowej części tekstu przedstawiono nową instytucję skargi na czynność syndyka w upadłości konsumenckiej, ryzyko związane z jej nadużywaniem oraz środki przysługujące syndykowi w celu uniknięcia przewlekłości postępowania. Przeprowadzona analiza prowadzi autora do negatywnej oceny aktualnego kształtu ustawy w tym zakresie.
Również krytycznie została oceniona opłata za zgłoszenie wierzytelności po terminie, która – w przypadku uproszczonej upadłości konsumenckiej – nie jest zdaniem autora efektywnym rozwiązaniem i nie spełnia powierzonej jej funkcji. Z aprobatą spotkała się wyłącznie sankcja pozostawienia zgłoszenia bez rozpoznania, której zakres jest jednak ograniczony.
Podsumowanie
Artykuł zawiera szerokie omówienie rożnych aspektów nowelizacji, która weszła w życie 24 marca 2020 r. Praktyczne podejście do omawianych problemów sprawia, że w tekście zawarto wiele cennych wskazówek dla osób stosujących nowe przepisy prawa upadłościowego. Obok propozycji rozwiązań dla uczestników i organów postępowania, tekst zawiera ocenę wprowadzonych zapisów ustawowych. Wskazuje, które z nich zasługują na aprobatę, a które powinny zostać zmodyfikowane. Tekst zawiera cenne rozważania dla praktyków prawa upadłościowego.
