Podsumowanie aktualności, które w styczniu 2023 roku ukazały się w Serwisie o restrukturyzacji

Artykuły, które w styczniu 2023 roku ukazywały się na łamach różnych tytułów prasowych i internetowych poświęcone szeroko rozumianej restrukturyzacji i upadłości znalazły swoje odzwierciedlenie w Serwisie o restrukturyzacji.

Analiza informacji publikowanych w minionym miesiącu w Serwisie pozwoliła na wyodrębnienie kilku dominujących zagadnień, które zasługują na komentarz.

Trudna sytuacja gospodarcza

Istotnym tematem w minionym miesiącu była trudna sytuacja gospodarcza generowana przez kumulację problemów, mianowicie: trwającą wojnę w Ukrainie, wysoki wskaźnik inflacji i rosnące ceny energii elektrycznej. Wspólnym mianownikiem wymienionych wyżej zjawisk są rosnące koszty prowadzenia działalności gospodarczej, które zmuszają coraz większą liczbę przedsiębiorców reprezentujących różne branże do podejmowania decyzji o konieczności wszczęcia działań naprawczych w postaci restrukturyzacji lub też do zamknięcia swoich biznesów. Tego typu dylematy obecnie dotyczą głównie: wielu właścicieli lokali gastronomicznych, wydawców prasy drukowanej, rolników. Jak się jednak okazuje, również światowe konsorcja, w postaci firm technologicznych, nie są wolne od problemów natury gospodarczej. Ich dyrektorzy coraz powszechniej decydują o wdrożeniu działań naprawczych w postaci analizy dotychczasowej działalności i ograniczenia tej, która wydaje się nierentowna oraz redukcji zatrudnienia.

Więcej postępowań restrukturyzacyjnych i mniej ogłaszanych upadłości

Restrukturyzacja jawi się jako szansa na uzdrowienie prowadzonych biznesów i przetrwanie trudnych czasów. Nic więc dziwnego, że w obliczu nawarstwiających się problemów przedsiębiorcy decydują się na podjęcie działań naprawczych. Z roku na rok odnotowuje się systematyczny wzrost liczby otwieranych postępowań restrukturyzacyjnych. Odzwierciedlają to dane przedstawiane przez Centralny Ośrodek Informacji Gospodarczej (COIG). Zgodnie z nimi, w minionym roku odnotowano 2379 otwartych postępowań restrukturyzacyjnych. To o 26% więcej niż w roku 2021.

Co więcej, zauważa się, że proporcjonalnie do wzrostu liczby otwartych postępowań restrukturyzacyjnych zmniejsza się liczba ogłaszanych upadłości. Tych upadłości ogłaszanych zarówno w stosunku do przedsiębiorstw, jak i do osób fizycznych jest rzeczywiście mniej. W 2022 roku odnotowano 360 upadłości firm. To o 14,5% mniej niż w 2021 roku. Podobny spadek, wynoszący 14%, odnotowano również w przypadku upadłości konsumenckich. W 2022 roku było ich 15 662, a w 2021 roku – 18 205. Niemniej jednak, eksperci zapowiadają zahamowanie tego trendu i systematyczny wzrost liczby bankructw.

Zakończone działalności

Wśród firm, które po długiej obecności na polskim rynku zakończyły działalność znalazł się TXM Textilmarket. Kilka lat temu spółka przeszła skuteczną i zakończoną sukcesem restrukturyzację. Na drodze do odbudowania utraconej pozycji na rynku stanęła jednak pandemia koronawirusa. Kierownictwo spółki upatrywało przyczyn niepowodzenia w negatywnym wpływie, jaki wywarła pandemia i braku wsparcia ze strony państwa w tym trudnym okresie. Warto zwrócić uwagę, że obecnie dyskonty odzieżowo-przemysłowe, a właśnie takim rodzajem sklepu był TXM, cieszą się rosnącą popularnością. Świadczy o tym chociażby kondycja Pepco. Skłania to do wniosku, że zbieg niesprzyjających okoliczności zahamował i ostatecznie zakończył działalność TXM.

W styczniu nieoczekiwaną wiadomością była nagła decyzja kierownictwa platformy sprzedażowej Shopee o zamknięciu polskiego oddziału. Wydawało się to zaskakujące z uwagi na duże nakłady reklamowe, które poniosła platforma na promocję swojej obecności i relatywnie dobre wyniki, które uzyskiwała. W ciągu zaledwie kilku miesięcy uplasowała się na drugim miejscu, zaraz po Allegro, pod względem najchętniej wybieranych platform sprzedażowych. Mimo to, kierownictwo spółki nie było zadowolone z uzyskiwanych wyników i po zaledwie półtora roku zadecydowało o opuszczeniu polskiego rynku.

Polski rynek atrakcyjny dla zagranicznych inwestorów

Chociaż niektóre zagraniczne firmy opuszczają polski rynek, to inne wykazują nim duże zainteresowanie. Według danych za ubiegły rok liczba zagranicznych inwestycji wydaje się satysfakcjonująca. Liczona jest w setkach, a zainwestowane pieniądze w miliardach euro. Zainteresowanie obserwuje się z różnych stron, zarówno z zachodu (Niemcy), jak i wschodu (Białoruś), z daleka (Stany Zjednoczone) i bliska (Szwajcaria). Na szczególną uwagę zasługuje wzrost zakładanych firm przez Ukraińców, będący konsekwencją przedłużającej się wojny. Zestawienie przytoczonej aktywności z danymi Krajowego Rejestru Sądowego studzi optymizm. Dane te jednoznacznie obrazują, że w roku 2022 odnotowano wzrastającą liczbę zamykanych przedsiębiorstw. Odnosząc to do wyżej zasygnalizowanych informacji o licznych problemach, z którymi zmagają się obecnie przedsiębiorcy wielu branż, należy patrzeć w przyszłość z wielką ostrożnością.

Nowe otwarcie zakończonych spraw

Zgodnie z doniesieniami medialnymi, w ostatnim dniu 2022 roku syndyk Idea Banku złożył do sądu wniosek o otwarcie postępowania o zmianę układu, dotyczący restrukturyzacji GetBack S.A. (obecnie Capitea). Jednocześnie został złożony wniosek o zabezpieczenie przez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego.

Wniosek o zmianę układu przysługuje, gdy po zakończonej restrukturyzacji nastąpił trwały wzrost lub zmniejszenie dochodu z przedsiębiorstwa dłużnika. Zmiana jest też możliwa, gdy po stronie dłużnika wystąpiły problemy, które zwiększają ryzyko, że układ nie zostanie wykonany. Wówczas zmiana układu może polegać na powierzeniu zarządu i wykonywaniu układu wskazanej osobie, w miejsce dłużnika.

Postępowanie w przedmiocie zmiany układu budzi wiele wątpliwości, ponieważ przepisy zostały sformułowane w sposób lakoniczny, a praktyka sądów – ze względu na rzadkość składanych wniosków – nie jest powszechnie znana.

Ciekawym problemem jest sama dopuszczalność wniosku o zabezpieczenie – przez tymczasowe uregulowanie sytuacji do czasu rozpoznania złożonego wniosku. Wprawdzie w samym postępowaniu restrukturyzacyjnym nie stosuje się przepisów kodeksu postępowania cywilnego o zabezpieczeniu, jednak postępowanie o zmianę układu nie jest typowym postępowaniem restrukturyzacyjnym. Zaczyna się bowiem już po prawomocnym zatwierdzeniu układu, a zatem, po zakończonym postępowaniu restrukturyzacyjnym. Niektóre sądy uznają jednak, że niemożliwość stosowania przepisów o postępowaniu zabezpieczającym rozciąga się także na to postępowanie. Bez wątpienia jednak, w takim przypadku często istnieje konieczność tymczasowego uregulowania sytuacji – ze względu na ryzyko dla wykonywania układu. Złożony wniosek trafia zatem na niezwykle interesujący grunt prawny i toruje drogę pożądanym rozwiązaniom, które nie zostały wprost uregulowane w ustawie.

Na szczególną uwagę zasługuje również sprawa Rafako S.A. Spółka zapowiedziała, że w związku z wysuniętymi przeciwko niej roszczeniami odszkodowawczymi oraz z tytułu kar umownych (o łącznej wysokości ponad 1,3 mld. PLN), może być zmuszona do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Zdaje się jednak, że wciąż trwają rozmowy, które mają pozwolić na uniknięcie najgorszego scenariusza oraz wypracowanie rozwiązania pozwalającego utrzymać się spółce na rynku.

Warto przypomnieć, że niewiele ponad 2 lata temu, Rafako S.A. z sukcesem zakończyła procedurę przyjęcia i zatwierdzenia układu w ramach uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego (prowadzonego na podstawie przepisów wprowadzonych na czas pandemii koronawirusa). Ogłoszenie upadłości Spółki skutkowałoby natomiast uchyleniem zawartego układu oraz wynikających z niego skutków prawnych.

Podsumowanie

Podsumowując powyższe, należy podkreślić, że informacje, publikowane w Serwisie o restrukturyzacji w styczniu, cechowały się różnorodnością i różnym wydźwiękiem. Wiele z zasygnalizowanych problemów z pewnością będzie miało swoją kontynuację. Mamy na myśl: coraz wyraźniej zauważalne „rozlewanie się” kryzysu gospodarczego na kolejne branże, zależność występującą pomiędzy liczbą otwieranych postępowań restrukturyzacyjnych a liczbą ogłaszanych upadłości, interesujący przypadek GetBacku oraz dalszy ciąg historii Rafako.

Podsumowanie przygotowali: dr Maria Wąsicka-Sroczyńska, r. pr. Maciej Wożniak i doradca restrukturyzacyjny Hubert Zieliński.