Liczba wierzycieli a upadłość
Coraz więcej przedsiębiorców jest świadomych ciążącego na nich obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Składając wniosek zastanawiają się, czy spełnili wszystkie przesłanki do jego złożenia, a także, czy na ich podstawie sąd ogłosi upadłość. Jedną z takich przesłanek jest liczba wierzycieli.
Złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości
Każdy przedsiębiorca, który stanie się niewypłacalny ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od daty powstania niewypłacalności. Niewypłacalność – zgodnie z tzw. przesłanką płynnościową1 – to utrata zdolności do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. Można zatem domniemywać, że przedsiębiorca powinien złożyć wniosek, gdy ma wymagalne długi wobec jednego wierzyciela, bądź wobec wielu wierzycieli.
Przepisy prawa upadłościowego wskazują wyłącznie, kiedy przedsiębiorca ma złożyć wniosek, w jakim terminie, jakie osoby są upoważnione do jego złożenia oraz jakie informacje lub dokumenty powinien przedstawić. Brak jednak informacji, czy wniosek należy złożyć także w sytuacji zadłużenia wyłącznie wobec jednego wierzyciela. Pomocnym w tym zakresie może być orzeczenie Sądu Najwyższego wskazujące, że stan niewypłacalności występuje w razie utraty zdolności do wykonywania wymagalnych wierzytelności pieniężnych choćby jednego z wierzycieli (wyrok SN z 19.03.2019 r., III UK 85/18, LEX nr 2642120).
Ogłoszenie upadłości przez sąd
W przeciwieństwie do przedsiębiorcy sąd upadłościowy rozpoznając wniosek o ogłoszenie upadłości zobowiązany jest do weryfikacji większej liczby okoliczności niż tylko sama niewypłacalność. Sąd zobowiązany jest m.in. do weryfikacji czy dłużnik ma wielu wierzycieli, czy wierzytelności nie są sporne, czy posiada wystarczający majątek na pokrycie kosztów postępowania po ogłoszeniu upadłości.
Ogłaszając upadłość sąd musi wziąć pod uwagę, czy dłużnik jest zadłużony wobec wielu wierzycieli. Postępowanie upadłościowe jest egzekucją uniwersalną, a więc postępowaniem, które ma zaspokoić wierzytelności wszystkich wierzycieli, a nie wyłącznie jednego wierzyciela. Każdy pojedynczy wierzyciel może dochodzić swoich wierzytelności samodzielnie w ramach postępowania egzekucyjnego.
Jeden wierzyciel
Przedsiębiorca, weryfikując podstawy do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, musi zdawać sobie sprawę, że czym innym są przesłanki do złożenia wniosku, a czym innym są podstawy do ogłoszenia upadłości. W przepisach przewidziano przypadki, gdy wniosek o ogłoszenie upadłości podlega oddaleniu, pomimo niewątpliwej niewypłacalności dłużnika (np. art. 13 ust. 1 p.u.). Takim przypadkiem – pomimo braku regulacji wprost w przepisach – jest sytuacja, gdy przedsiębiorca ma wyłącznie jednego wierzyciela. Dłużnik, mający jednego wierzyciela, ma zatem obowiązek wnioskować o upadłość – w celu ochrony zarządu przed odpowiedzialnością – chociażby taki wniosek miał zostać oddalony przez sąd, z powodu niespełnienia przesłanki wielości wierzycieli.
1 Obok przesłanki płynnościowej przepisy przewidują także tzw. przesłankę bilansową, dotyczącą osób prawnych. Ze względu na temat artykułu, pozostaje ona poza zakresem analizy.
