Nowe postępowanie o zatwierdzenie układu

Zmienione postępowanie o zatwierdzenie układu zajmie miejsce uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego.

Postępowanie o zatwierdzenie układu (PZU) miało zawsze znacznie uproszczoną i pozasądową formułę. Pomimo tego nie było najczęściej wybieranym postępowaniem restrukturyzacyjnym. To się zmieniło po wprowadzeniu uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego (UPR), które bazowało na PZU. Procedura ta zyskała dużą popularność ze względu na ochronę dłużnika, a także to, że łatwo ją otworzyć i przeprowadzić.

Zmiany PZU, które zostały wpisane na stałe do przepisów prawa restrukturyzacyjnego, umożliwiają dłużnikom skorzystanie z ochrony i szybkie zawarcie układu z wierzycielami. To przekłada się na znacznie niższe koszty restrukturyzacji zadłużenia. Ponadto może pozytywnie wpłynąć na najbliższe otoczenie gospodarcze dłużnika.

Start postępowania o zatwierdzenie układu

1. Nie zmienił się sposób rozpoczęcia PZU. Podobnie jak wcześniej, aby przeprowadzić postępowanie, dłużnik ma obowiązek zawarcia umowy o sprawowanie nadzoru z doradcą restrukturyzacyjnym. Doradca ten powinien spełniać wymogi określone w art. 24 p.r.
2. Po podpisaniu umowy dłużnik wraz z nadzorcą układu ustalają dzień układowy. Nie może on przypadać wcześniej niż trzy miesiące i później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Jest to o tyle istotne, że według dnia układowego ustala się uprawnienia wierzycieli do głosowania nad układem. Dzień układowy zgodnie z art. 189 ust. 2 p.r., wywołuje skutki otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego. Jego ustalenie nie wpływa na dopuszczalność spełniania zobowiązań. Dłużnik może spełniać świadczenia wynikające z zobowiązań powstałych zarówno przed dniem układowym, jak i po nim.
3. Po ustaleniu dnia układowego nadzorca układu zakłada i prowadzi akta w systemie teleinformatycznym – Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ). Umożliwia też dostęp do akt zainteresowanym podmiotom (art. 211a p.r.). Wcześniej jedynym sposobem, żeby uzyskać informacje, było zwrócenie się do nadzorcy układu. Miał on obowiązek udzielić informacji o sytuacji majątkowej dłużnika. Musiał także poinformować o możliwości wykonania układu w zakresie, który jest potrzebny do podjęcia racjonalnej ekonomicznie decyzji o głosowaniu za układem albo przeciw niemu (art. 216 ust. 1 p.r.). Po zmianach każdy wierzyciel będzie mógł na bieżąco weryfikować wpływ dokumentów do akt sprawy i zapoznawać się z ich treścią. Możliwa jest ponadto weryfikacja aktualnego etapu postępowania. Wierzyciel będzie mógł też sprawdzić, czy został ujęty na spisie wierzytelności lub spisie wierzytelności spornych oraz zapoznać się z treścią propozycji układowych.

Głosowanie nad układem

4. Wprowadzone zmiany umożliwiają głosowanie nad układem w dwóch trybach. Pierwszy z nich to zbieranie głosów a drugi – zwołanie zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem. W obu przypadkach procedurę przeprowadza nadzorca układu.
5. Przed głosowaniem nadzorca układu kieruje zawiadomienia do wierzycieli za zwrotnym potwierdzeniem odbioru. Ponadto, gdy głosowanie ma się odbyć w trybie zbierania głosów, informuje o sposobie głosowania za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe. Poucza też o sposobie uwierzytelnienia się w systemie i wypełnienia karty do głosowania. Z kolei przy zwołaniu zgromadzenia wierzycieli informuje o jego terminie i doręcza propozycje układowe. Do jego obowiązków należy też przekazanie informacji o podziale wierzycieli na grupy, które mają obejmować poszczególne kategorie interesów. Ponadto nadzorca informuje o sposobie głosowania na zgromadzeniu wierzycieli oraz poucza o treści przepisów art. 107–110, art. 113 i art. 115–119. Zawiadomienia muszą zostać wysłane na co najmniej trzy tygodnie przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu (tryb zbierania głosów) albo przed dniem zgromadzenia wierzycieli. Po przeprowadzeniu głosowania nad układem nadzorca weryfikuje głosy wierzycieli. Następnie wydaje decyzję w przedmiocie stwierdzenia przyjęcia układu.

Ochrona majątku

6. Największą zmianą wprowadzoną do postępowania o zatwierdzenie układu jest możliwość uzyskania ochrony przed działaniami egzekucyjnymi wierzycieli oraz wypowiedzeniem kluczowych umów. W odróżnieniu od UPR, oprócz ochrony przed egzekucją, w trakcie PZU będzie można uchylić zajęcie. Dotyczy to zajęcia dokonanego przed dniem otwarcia postępowania sanacyjnego w postępowaniu egzekucyjnym lub zabezpieczającym, skierowanym do majątku dłużnika.
7. Dłużnik może liczyć na czteromiesięczną ochronę. Będzie ona skutkiem obwieszczenia w rejestrze przez nadzorcę układu. Wcześniej musi jednak podpisać umowę z doradcą restrukturyzacyjnym, ustalić dzień układowy, przygotować spis wierzytelności oraz spisu wierzytelności spornych a także wstępny plan restrukturyzacyjny. Ochrona zostanie przedłużona na czas rozpoznania wniosku o zatwierdzenie układu, gdy dłużnik złoży wniosek do sądu przed upływem czterech miesięcy.
8. Nowelizacja przewiduje też instrument chroniący przed nadużywaniem instytucji obwieszczenia. Nadzorca układu może odmówić jego dokonania w dwóch przypadkach. Będzie to możliwe, jeśli w ciągu ostatnich dziesiąciu latach dłużnik prowadził postępowanie o zatwierdzenie układu, w którym dokonano obwieszczenia o ustaleniu dnia układowego. Z odmową należy się liczyć też, jeżeli w ciągu ostatnich dziesięciu lat umorzono postępowanie restrukturyzacyjne prowadzone wobec dłużnika. Wyjątkiem jest sytuacja, w której umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego nastąpiło za zgodą rady wierzycieli. Na odmowę obwieszczenia dłużnikowi przysługuje skarga. Termin na złożenie skargi to tydzień. Jest on liczony od dnia doręczenia odmowy dokonania obwieszczenia. Skargę składa się do nadzorcy układu, który następnie przekazuje ją do sądu restrukturyzacyjnego.

Brak ochrony przed odpowiedzialnością za zobowiązania dłużnika

9. Członkowie zarządu spółki ponoszą odpowiedzialność odszkodowawczą w przypadku, gdy nie złożą wniosku o ogłoszenie jej upadłości w terminie trzydziestu dni od daty powstania niewypłacalności. Przepisy umożliwiają im uwolnienie od odpowiedzialności, gdy we wskazanym terminie zostanie otwarte postępowanie restrukturyzacyjne albo zatwierdzono układ w postępowaniu o zatwierdzenie układu (art. 21 ust. 3 p.u.). Tym samym rozpoczęcie postępowania o zatwierdzenie układu umożliwi ochronę majątku spółki. Nie ochroni jednak osób nią zarządzających przed odpowiedzialnością za jej zobowiązania, gdy układ nie zostanie zatwierdzony w terminie na złożenie wniosku o ogłoszenie upadłości. W praktyce spełnienie wskazanego wymogu jest bardzo trudne do zrealizowania. Z uwagi na liczbę prowadzonych spraw, sądy restrukturyzacyjne nie rozpoznają wniosków o zatwierdzenie układu w terminie wynikającym z ustawy. Wynosi on dwa tygodnie.

Podsumowanie

10. Nie ma wątpliwości, że postępowanie o zatwierdzenie układu zajmie miejsce uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Doprowadzi też do dalszej marginalizacji przyspieszonego postępowania układowego. Jest to rozwiązanie dla dłużników, których przedsiębiorstwo nie wymaga gruntownych zmian. Mają jednak problem z porozumieniem się z wierzycielami w zakresie restrukturyzacji ich należności. Postępowanie o zatwierdzenie układu daje możliwość uzyskania porozumienia. Do tego zapewnia też ochronę w kluczowych aspektach dla prowadzenia działalności gospodarczej.